İş Sağlığı ve Güvenliği Güncel Paylaşımlar

6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’na göre, işverenler çalışanların işle ilgili sağlık ve güvenliğini sağlamakla yükümlüdür. Bu kapsamda işyerinde yapılan İSG çalışmaları dokümante edilmeli ve teftişlerde hazır bulundurulmalıdır. İSG klasöründe bulunması gereken temel belgeler aşağıda listelenmiştir:1. İSG-Katip Sözleşmeleri: Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın İSG-Katip sistemi üzerinden yapılan iş güvenliği uzmanı, işyeri hekimi ve diğer sağlık personeli sözleşmelerinin ıslak imzalı kopyaları bulundurulmalıdır.2. İSG Yıllık Çalışma Planı: İşyerinde yıl boyunca yapılacak İSG faaliyetlerini planlamak ve takip etmek amacıyla, işveren veya vekili, iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi tarafından yıl başında hazırlanan ve imzalanan bir plandır.3. İSG Yıllık Değerlendirme Raporu: İşyerinde bir yıl boyunca yapılan İSG çalışmaları ve uygulamaları ile yıllık değerlendirmenin yapıldığı, yıl sonunda işveren veya vekili, iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi tarafından hazırlanan ve imzalanan rapordur.4. Onaylı Defter: İş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi tarafından yapılan tespit ve tavsiyelerin yazıldığı, seri numaralı ve sayfaları bir asıl iki kopyalı olarak düzenlenen defterdir. Aylık olarak doldurulmalı ve imzalanmalıdır.5. Risk Değerlendirme Raporu: “İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi Yönetmeliği”ne uygun olarak hazırlanmış ve imzalanmış risk değerlendirme raporu bulundurulmalıdır. Risk değerlendirme ekibine verilen eğitim belgeleri de bu kapsamda kayıt altına alınmalıdır.6. Acil Durum Planı, Acil Durum Ekibi Listesi ve Eğitim Belgeleri: “İşyerlerinde Acil Durumlar Hakkında Yönetmelik”e uygun olarak hazırlanmış acil durum planı, acil durum ekibinin iletişim listesi ve eğitim belgeleri bulundurulmalıdır. Ayrıca ilkyardımcı personelin kayıtları da dosyada yer almalıdır.7. Tatbikat Tutanakları: İşyerlerinde en az yılda bir kez acil durum tatbikatları yapılmalı ve tatbikat tutanakları İSG klasöründe yer almalıdır.8. Kurul Toplantı Tutanakları: Elli ve daha fazla çalışanı olan işyerlerinde İSG kurulu oluşturulmalıdır. Kurul toplantı tutanakları İSG klasöründe yer almalıdır.9. İSG Talimatları: Çalışanlara tebliğ edilmiş olan güvenli çalışma talimatları İSG dosyasında bulundurulmalıdır.10. İş kazası, tehlikeli durum ve davranış ve ramak kala olay kayıtları: İşyerinde gerçekleşen iş kazaları, meslek hastalıkları, tehlikeli durum ve davranışlar ile ramak kala olayların kayıtları ve alınacak düzeltici faaliyetleri belirten raporlar bulundurulmalıdır.11. Yıllık Eğitim Planı: İşyerinde yıl boyunca yapılacak İSG eğitimlerinin planlanarak takip edilmesi amacıyla hazırlanan ve imzalanan bir plandır.12. İSG Eğitim Kayıtları: Çalışanlara verilen İSG eğitimlerine ait katılım formları, eğitim belgeleri ve değerlendirme sınavlarına ait belgeler bulundurulmalıdır.13. Sağlık Raporları: Çalışanların sağlık tetkikleri ile işyeri hekimi tarafından düzenlenen işe giriş/periyodik sağlık raporları işyeri hekimi gözetiminde saklanmalıdır.14. Çalışan Temsilcisi Seçim/Atama Yazıları: Çalışan temsilcilerinin seçim veya atama yazıları İSG dosyasında bulundurulmalıdır.15. Kişisel Koruyucu Donanım Zimmet Tutanakları: Çalışanlara verilen kişisel koruyucu donanımlara ait zimmet tutanakları İSG belgeleri arasında yer almalıdır.16. Periyodik Teknik Kontrol ve Test Raporları: İşyerinde bulunan ekipmanlar, elektrik tesisatı, topraklama tesisatı, yangın tesisatı, havalandırma tesisatı, asansör vb. test, kontrol ve uygunluk raporları İSG klasöründe bulundurulmalıdır.17. Ortam Ölçümleri: İşyeri termal konfor, gürültü, titreşim, toz, aydınlatma, sıcaklık, hava akım hızı, uçucu organik bileşikler, toksik ve zehirli gazlar vb. ortam ve kişisel maruziyet ölçüm kayıtları İSG dosyasında yer almalıdır.18. Patlamadan Korunma Dokümanı: Patlayıcı ortam oluşma ihtimali bulunan işyerlerinde patlamadan korunma dokümanı hazırlanmalı ve İSG klasöründe yer almalıdır.19. Operatör Belgeleri: İşyerinde çalışan vinç, forklift, kepçe vb. operatörlere ait belgeler İSG klasöründe bulundurulmalıdır.20. Malzeme Güvenlik Bilgi Formları (MSDS): İşyerinde kullanılan kimyasallara ait malzeme güvenlik bilgi formlarının bir kopyası İSG dosyasında saklanmalıdır.Ayrıca İstenebilecek Belgeler: Her işletmede uygulanan İSG çalışmaları, yasal ve diğer şartların gereklilikleri nedeniyle farklı belgelerin tutulmasını gerektirebilir.Önemli Not: Bu sayfada yer alan bilgiler genel nitelikte olup, işyerinizin özel durumuna göre farklı belgeler de bulundurmanız gerekebilir.

Ramak kala olayı (Near Miss), işyerinde meydana gelen, çalışanlara, ekipmanlara veya çevreye zarar verme potansiyeli taşıyan ancak şans eseri herhangi bir yaralanma, hastalık veya hasar ile sonuçlanmayan olaylardır. Kısacası, bir kaza yaşanmasına çok az kalmış durumlardır. Adından da anlaşılacağı gibi, "ramak kala" yani "bir kıl payı ile kurtulma" durumunu ifade eder.Ramak Kala Olayının ÖnemiRamak kala olayları, birçok işletme tarafından önemsiz gibi görülebilir çünkü sonuçları itibarıyla herhangi bir zarara yol açmamışlardır. Ancak bu bakış açısı, İSG yönetiminde yapılan en büyük hatalardan biridir. Ramak kala olayları, aslında birer uyarı işaretidir ve şunları gösterir: * Potansiyel Tehlikeler: İşyerinde henüz fark edilmemiş veya göz ardı edilmiş tehlikelerin varlığını ortaya koyar. * Sistem Zayıflıkları: Mevcut güvenlik önlemlerinin, prosedürlerin veya eğitimlerin yetersiz olduğunu işaret eder. * Kaza Habercisi: Eğer önlem alınmazsa, benzer bir durumun gelecekte ciddi bir kaza veya meslek hastalığına dönüşme ihtimalinin yüksek olduğunu gösterir. Bilinen bir İSG prensibi der ki: "Çok sayıda ramak kala olayı, er ya da geç ciddi bir kazaya dönüşecektir."Ramak Kala Olaylarına ÖrneklerKonuyu daha iyi anlamak için günlük iş hayatından birkaç ramak kala olayı örneği verelim: * Düşen bir nesne: Yüksekte çalışan bir işçinin elinden bir aletin düşmesi, ancak aşağıda kimsenin olmaması veya aletin kimseye çarpmaması. (Normalde, yüksekten düşen bir nesne ciddi yaralanmalara neden olabilir.) * Kaygan zeminde düşme tehlikesi: Bir çalışanın kaygan zeminde adımını kaydırması, ancak düşmeden dengesini bulması. (Normalde, düşmeler kırık, burkulma gibi yaralanmalara yol açabilir.) * Elektrik kıvılcımı: Bir elektrik panosunda kısa devre nedeniyle kıvılcım çıkması, ancak yangın çıkmaması veya kimseye zarar gelmemesi. (Normalde, bu durum yangın veya elektrik çarpmasına yol açabilir.) * Makine arızası: Bir makinenin beklenmedik bir anda durması veya anormal ses çıkarması, ancak kimsenin yaralanmaması. (Normalde, makine arızaları uzuv kayıpları veya ciddi yaralanmalara neden olabilir.) * Forkliftin yükü düşürmesi: Forklift operatörünün yükü taşırken dengesini kaybetmesi, ancak yükün kimsenin olmadığı bir alana düşmesi. * Kimyasal sıçraması: Bir kimyasalın yanlışlıkla dökülmesi veya sıçraması, ancak çalışanın koruyucu ekipman (gözlük, eldiven) giymesi sayesinde zarar görmemesi.Ramak Kala Olaylarının Bildirilmesi ve YönetimiRamak kala olaylarının etkin bir şekilde yönetilmesi, proaktif bir İSG kültürünün temelini oluşturur. Bunun için izlenmesi gereken adımlar şunlardır: * Bildirim (Raporlama): * Çalışanlar, yöneticiler veya diğer paydaşlar tarafından fark edilen her ramak kala olayının derhal ilgili birime (İSG uzmanı, amir, İSG kurulu) bildirilmesi teşvik edilmelidir. * Bildirim süreci basit, kolay ve anonim olmalıdır (isteğe bağlı olarak), böylece çalışanlar çekinmeden olayları rapor edebilir. * Formlar veya dijital platformlar kullanılabilir. * Kayıt Altına Alma: * Bildirilen tüm ramak kala olayları detaylı bir şekilde kaydedilmelidir. * Kaydedilen bilgiler: Olayın tarihi, saati, yeri, tanımı, ilgili kişiler, olayın potansiyel sonuçları ve alınacak önlemler. * İnceleme ve Analiz: * Her ramak kala olayı, kök nedenlerini belirlemek amacıyla titizlikle incelenmelidir. Neden "ramak kala" kaldı ve ne olabilirdi? * İnceleme ekibinde İSG uzmanı, ilgili bölüm sorumlusu ve hatta olayı yaşayan çalışan yer alabilir. * Benzer olayların tekrar etmemesi için sistemdeki zayıflıklar tespit edilir. * Düzeltici ve Önleyici Faaliyetler: * Analiz sonucunda belirlenen kök nedenlere yönelik düzeltici ve önleyici faaliyetler belirlenir. Bu faaliyetler, risk hiyerarşisine (bertaraf etme, ikame etme, mühendislik önlemleri, idari kontroller, KKD) uygun olmalıdır. * Örneğin: Makine koruyucusunun eksik olduğu tespit edilirse, koruyucu takılır. Kaygan zemine uyarı işareti konulur veya kaydırmaz bant çekilir. * Takip ve Gözden Geçirme: * Belirlenen düzeltici ve önleyici faaliyetlerin uygulanıp uygulanmadığı ve ne kadar etkili olduğu takip edilir. * Uygulanan önlemlerin gerçekten riski ortadan kaldırıp kaldırmadığı belirli aralıklarla gözden geçirilir.Ramak Kala Kültürü OluşturmakBir işletmede ramak kala olaylarının etkin bir şekilde yönetilebilmesi için "ramak kala kültürü" oluşturulması çok önemlidir. Bu kültür, şu unsurları içermelidir: * Yönetim Taahhüdü: Üst yönetimin ramak kala olaylarına verdiği önemi ve bunları değerlendirme konusundaki kararlılığını göstermesi. * Çalışan Katılımı: Çalışanların ramak kala olaylarını bildirmeye teşvik edilmesi, olayın bildirilmesinden dolayı cezalandırılmayacaklarına dair güvence verilmesi. * Eğitim ve Farkındalık: Tüm çalışanların ramak kala kavramı, önemi ve bildirim süreçleri hakkında eğitilmesi. * Geri Bildirim: Bildirim yapan çalışanlara sonuçlar hakkında geri bildirim sağlanması, böylece çabalarının boşa gitmediğini görmeleri.Sonuç olarak, ramak kala olayları, bir işyerinin güvenlik performansının önemli bir göstergesidir. Onları sadece "kıl payı kurtulduk" diye geçiştirmek yerine, ciddi bir kaza yaşanmadan önce alınması gereken önlemlerin habercisi olarak görmek ve sistemli bir şekilde yönetmek, proaktif bir iş sağlığı ve güvenliği yaklaşımının temelini oluşturur.

İş Sağlığı ve Güvenliği (İSG) Uzmanı olmak, işyerlerinde güvenli ve sağlıklı çalışma ortamları sağlamak, iş kazalarını ve meslek hastalıklarını önlemek adına kritik bir rol üstlenmektir. Türkiye'de bu alanda uzmanlaşmak isteyenler için belirli bir yol haritası bulunmaktadır. Bu rehberde, İSG uzmanı olma sürecini adım adım ve detaylı bir şekilde inceleyeceğiz.1. Mezuniyet Şartları: Temel AdımİSG uzmanı olabilmek için belirli bir lisans veya yüksek lisans programından mezun olmak gerekmektedir. Türkiye'de İş Sağlığı ve Güvenliği Uzmanı unvanını alabilecek bölümler şunlardır: * Mühendislik Fakülteleri: Tüm mühendislik dalları (Makine, Elektrik, İnşaat, Kimya, Çevre vb.) * Mimarlık Fakülteleri: Tüm mimarlık dalları. * Fen-Edebiyat Fakülteleri: Fizik, Kimya, Biyoloji bölümleri. * Teknik Öğretmenler: Teknik eğitim fakültelerinden mezun olan öğretmenler. * İş Sağlığı ve Güvenliği Bölümleri: Üniversitelerin İş Sağlığı ve Güvenliği lisans veya ön lisans programlarından mezun olanlar.Önemli Not: İş Sağlığı ve Güvenliği ön lisans programı mezunları, yüksek lisans yapmış olmaları halinde doğrudan B sınıfı iş güvenliği uzmanlığı sınavına katılabilirler.2. İSG Uzmanlığı Eğitimi: Yetkili Kurumlardan Alınacak EğitimMezuniyet şartlarını karşılayan adayların, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı (ÇSGB) tarafından yetkilendirilmiş bir eğitim kurumundan "İş Güvenliği Uzmanlığı Eğitimi" almaları zorunludur. Bu eğitim programı, teorik ve uygulamalı olmak üzere iki ana bölümden oluşur. * Eğitim Süresi: Toplamda 220 saatten az olamaz. * Teorik Eğitim: 180 saat (En fazla yarısı uzaktan eğitim ile verilebilir). * Genellikle 90 saat uzaktan (asenkron veya online) ve 90 saat yüz yüze (örgün) olarak düzenlenir. * Uygulama Eğitimi (Staj): 40 saat (En az bir iş güvenliği uzmanının görevlendirildiği bir işyerinde yapılır). * Eğitim İçeriği: Eğitim programı, İSG mevzuatı, risk değerlendirmesi, acil durum planları, iş kazaları ve meslek hastalıkları, ergonomi, kimyasal riskler, fiziksel riskler, kişisel koruyucu donanımlar gibi birçok konuyu kapsar.Eğitim Süreci: * Bakanlık onayı alındıktan sonra uzaktan eğitim süreci başlar. * Uzaktan eğitim tamamlandıktan sonra örgün (yüz yüze) eğitim başlar. * Örgün eğitimin ardından uygulama (staj) süreci tamamlanır. * Tüm bölümler zorunlu olup, bir bölümü tamamlamayan katılımcı diğer bölümlere devam edemez.3. İş Güvenliği Uzmanlığı Sınavı: ÖSYM Tarafından Yapılan SınavEğitim programını başarıyla tamamlayan adaylar, Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi (ÖSYM) tarafından düzenlenen İş Sağlığı ve Güvenliği Uzmanlığı Sınavına (İSG Sınavı) girmeye hak kazanırlar. * Sınav Sıklığı: Genellikle yılda 2 defa yapılmaktadır. * Başarı Şartı: Sınavdan 100 tam puan üzerinden en az 70 puan almak gerekmektedir. * Sınav Konuları: Eğitimde görülen tüm konuların yanı sıra genel kültür ve yabancı dil soruları da yer alabilir.4. İş Güvenliği Uzmanlığı Sertifikası ve SınıflarSınavda başarılı olan adaylara, başarı puanlarına ve/veya deneyimlerine göre C, B veya A sınıfı İş Güvenliği Uzmanlığı belgesi verilir. Bu sınıflar, uzmanın çalışabileceği işyerlerinin tehlike sınıflarını belirler. * C Sınıfı İş Güvenliği Uzmanı: * Kimler Olabilir: İş güvenliği uzmanlığı eğitimine katılarak C sınıfı iş güvenliği uzmanlığı sınavında başarılı olan mühendis, mimar veya teknik elemanlara verilir. * Görev Alanı: Sadece az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde görev yapabilirler. * B Sınıfına Geçiş: C sınıfı belgeye sahip olup en az 3 yıl fiilen C sınıfı iş güvenliği uzmanı olarak çalıştığını belgeleyenler, B sınıfı iş güvenliği uzmanlığı eğitimine katılarak yapılacak B sınıfı iş güvenliği uzmanlığı sınavında başarılı olmaları halinde B sınıfı belge almaya hak kazanırlar. * B Sınıfı İş Güvenliği Uzmanı: * Kimler Olabilir: * İş sağlığı ve güvenliği veya iş güvenliği yüksek lisansı yapmış olan mühendis, mimar veya teknik elemanlardan B sınıfı iş güvenliği uzmanlığı sınavında başarılı olanlar. * C sınıfı belgeyle en az 3 yıl fiilen çalıştığını belgeleyen ve B sınıfı uzmanlık eğitimine katılarak sınavda başarılı olanlar. * Görev Alanı: Az tehlikeli ve tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde görev yapabilirler. * A Sınıfına Geçiş: B sınıfı belgeye sahip olup en az 4 yıl fiilen B sınıfı iş güvenliği uzmanı olarak çalıştığını belgeleyenler, A sınıfı iş güvenliği uzmanlığı eğitimine katılarak yapılacak A sınıfı iş güvenliği uzmanlığı sınavında başarılı olmaları halinde A sınıfı belge almaya hak kazanırlar. * A Sınıfı İş Güvenliği Uzmanı: * Kimler Olabilir: * B sınıfı belgeyle en az 4 yıl fiilen çalıştığını belgeleyen ve A sınıfı uzmanlık eğitimine katılarak sınavda başarılı olanlar. * Genel Müdürlük ve bağlı birimlerinde en az 10 yıl süreyle iş sağlığı ve güvenliği alanında uzman yardımcısı veya uzman olarak çalışmış mühendis, mimar veya teknik elemanlar doğrudan A sınıfı sınava katılabilirler. * Görev Alanı: Tüm tehlike sınıflarında (az tehlikeli, tehlikeli, çok tehlikeli) yer alan işyerlerinde görev yapabilirler. Bu, en üst düzey uzmanlık sınıfıdır.5. Sertifika Vizesi ve Sürekli Gelişimİş Güvenliği Uzmanlığı belgesi, alındığı tarihten itibaren 5 yıllık aralıklarla vize ücreti ödenerek yenilenmelidir. Ayrıca, İSG uzmanlarının kendilerini sürekli geliştirmeleri, mevzuat değişikliklerini takip etmeleri ve mesleki eğitimlere katılmaları büyük önem taşır.6. İş Alanları ve Görevlerİş Güvenliği Uzmanları, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İş Sağlığı ve Güvenliği Merkezi Müdürlükleri (İSGÜM), diğer kamu kuruluşları ve özel sektörde geniş bir yelpazede görev alabilirler.İş Güvenliği Uzmanının Temel Görevleri: * Rehberlik: İşyerinde yapılan çalışmalar ve yapılacak değişikliklerle ilgili olarak işverene ve çalışanlara iş sağlığı ve güvenliği konularında rehberlik etmek, tavsiyelerde bulunmak. * Risk Değerlendirmesi: İşyerindeki tehlikeleri belirlemek, riskleri analiz etmek, değerlendirmek ve kontrol tedbirleri önermek. Risk değerlendirme raporlarını hazırlamak. * Acil Durum Planlama: Acil durum planlarını hazırlamak, acil durum ekiplerinin oluşturulmasına ve eğitimine destek olmak, tatbikatlar düzenlemek. * Eğitim: Çalışanlara iş sağlığı ve güvenliği eğitimleri vermek, bu eğitimlerin düzenli olarak tekrarlanmasını sağlamak. * İş Kazaları ve Meslek Hastalıkları: İş kazalarını ve meslek hastalıklarını araştırmak, kayıtlarını tutmak, nedenlerini belirlemek ve önleyici tedbirler geliştirmek. * Mevzuata Uygunluk: İşyerinin İSG mevzuatına uygunluğunu denetlemek, eksiklikleri tespit etmek ve giderilmesi için önerilerde bulunmak. * Denetim ve Kontrol: İşyerinde güvenlik denetimlerini yapmak, eksik ve hatalı uygulamaları tespit etmek. * Raporlama: Periyodik raporlar hazırlamak ve işverene sunmak.Özetle İş Güvenliği Uzmanı Olma Süreci: * Uygun Lisans/Yüksek Lisans Programından Mezun Olun: Mühendislik, Mimarlık, Fizik, Kimya, Biyoloji, Teknik Öğretmenlik veya İSG Bölümleri. * Yetkili Eğitim Kurumundan İSG Uzmanlığı Eğitimi Alın: 220 saatlik (teorik + uygulamalı) eğitim. * ÖSYM Tarafından Yapılan İSG Sınavında Başarılı Olun: En az 70 puan alarak. * Sertifikanızı Alın: Başarınıza ve deneyiminize göre C, B veya A sınıfı uzman olabilirsiniz. * Deneyim Kazanın ve Üst Sınıflara Yükselin: Deneyim sürelerini tamamlayarak bir üst sınıfa geçiş için tekrar eğitim ve sınava girme hakkı kazanın. * Belgenizi Düzenli Olarak Vize Ettirin: Her 5 yılda bir.

1. İş Sağlığı ve Güvenliği (İSG) Nedir?İş sağlığı ve güvenliği; işyerlerinde işin yapılması sırasında ortaya çıkabilecek tehlikelerden kaynaklanan riskleri ortadan kaldırmak veya minimize etmek amacıyla yapılan sistemli çalışmaların bütünüdür. Temel amacı, çalışanların sağlığını korumak, güvenliklerini sağlamak ve iş kazaları ile meslek hastalıklarını önlemektir. Bu, aynı zamanda yasal bir yükümlülük olup, sürdürülebilir bir işletme için de kritik öneme sahiptir.İSG'nin Temel Prensipleri: * Önleme: Riskleri ortaya çıkmadan önce tespit edip ortadan kaldırmak veya etkilerini azaltmak. * Koruma: Çalışanları tehlikelere karşı koruyacak önlemler almak (kişisel koruyucu donanımlar, mühendislik önlemleri vb.). * Katılım: Çalışanların İSG süreçlerine aktif olarak katılımını sağlamak. * Sürekli İyileştirme: İSG performansını düzenli olarak gözden geçirmek ve iyileştirmek.2. Risk Değerlendirmesi Nedir?Risk değerlendirmesi, işyerindeki potansiyel tehlikelerin belirlenmesi, bu tehlikelerden kaynaklanan risklerin analiz edilmesi ve değerlendirilmesi, ardından da bu riskleri kontrol altına almak için gerekli önlemlerin belirlenmesi sürecidir. İSG yönetim sisteminin temelini oluşturur ve yasal bir zorunluluktur.Risk Değerlendirmesinin Amacı: * İşyerindeki tehlikeleri ve bunlardan kaynaklanan riskleri sistematik bir şekilde belirlemek. * Risklerin büyüklüğünü ve kabul edilebilirliğini değerlendirmek. * Riskleri kontrol altına almak için uygun önlemleri belirlemek ve uygulamak. * İş kazalarını ve meslek hastalıklarını önlemek. * Yasal gerekliliklere uyumu sağlamak.3. Risk Değerlendirmesi AşamalarıRisk değerlendirmesi genellikle beş temel aşamadan oluşur:A. Tehlikelerin BelirlenmesiBu aşamada, işyerinde mevcut veya potansiyel olarak zarar verebilecek her türlü tehlike kaynağı tespit edilir. Tehlikeler fiziksel, kimyasal, biyolojik, ergonomik, psikososyal veya mekanik olabilir. * Nasıl Belirlenir? * İşyeri gezileri ve gözlemler. * Çalışanlarla görüşmeler. * Önceki kaza ve ramak kala olay kayıtları. * Meslek hastalığı kayıtları. * Üretici firmaların kullanım kılavuzları ve güvenlik bilgi formları (MSDS/SDS). * Yasal mevzuat ve standartlar. * Benzer işyerlerindeki deneyimler.B. Risklerin AnaliziBelirlenen tehlikelerden kaynaklanan risklerin olasılık ve şiddeti değerlendirilerek, riskin büyüklüğü belirlenir. * Olasılık (İhtimal): Bir olayın meydana gelme sıklığı veya ihtimali (çok düşük, düşük, orta, yüksek, çok yüksek gibi). * Şiddet (Ciddiyet): Bir olayın meydana gelmesi durumunda ortaya çıkacak zararın derecesi (çok hafif, hafif, orta, ciddi, çok ciddi gibi).Risk = Olasılık x Şiddet formülü genellikle kullanılır, ancak farklı risk değerlendirme metotlarında farklı matrisler veya puanlama sistemleri de bulunabilir.C. Risklerin Değerlendirilmesi (Risk Derecelendirmesi)Analiz edilen risklerin kabul edilebilir olup olmadığına karar verilen aşamadır. Risk matrisleri veya puanlama sistemleri kullanılarak riskler öncelik sırasına konulur. * Kabul Edilebilir Risk: Alınan önlemlerle riskin minimize edildiği ve kalan riskin tolere edilebilir olduğu durum. * Kabul Edilemez Risk: Acil müdahale gerektiren, yüksek seviyeli riskler.D. Kontrol Tedbirlerinin Belirlenmesi ve UygulanmasıKabul edilemez veya azaltılması gereken riskler için uygun kontrol tedbirleri belirlenir. Bu tedbirler, risk hiyerarşisine göre uygulanır: * Bertaraf Etme (Eliminasyon): Tehlikeyi tamamen ortadan kaldırma (örneğin, tehlikeli bir madde yerine daha az tehlikeli bir madde kullanmak). * İkame Etme (Sübstitüsyon): Tehlikeli olanı daha az tehlikeli olanla değiştirme. * Mühendislik Kontrolleri: Tehlikeyi kaynağında kontrol altına almak (örneğin, makine koruyucuları, havalandırma sistemleri). * İdari Kontroller: Çalışma yöntemlerini ve süreçlerini düzenleyerek riski azaltma (örneğin, iş rotasyonu, eğitimler, yazılı prosedürler). * Kişisel Koruyucu Donanımlar (KKD): Çalışanın kendini koruması için ekipman sağlama (örneğin, baret, eldiven, güvenlik ayakkabısı). Bu, risk hiyerarşisinde en son başvurulması gereken yöntemdir.E. İzleme ve Gözden GeçirmeUygulanan kontrol tedbirlerinin etkinliğini değerlendirmek ve risk değerlendirmesini belirli aralıklarla veya önemli değişiklikler olduğunda (yeni ekipman, yeni süreç, kaza vb.) yeniden gözden geçirmek esastır. Bu, sürekli iyileştirme prensibinin bir parçasıdır.4. Risk Değerlendirme MetotlarıBirçok farklı risk değerlendirme metodu bulunmaktadır. İşyerinin büyüklüğü, sektörü ve tehlikelerin yapısına göre uygun metot seçilir. Bazı yaygın metotlar şunlardır: * Matris Yöntemi (Neden-Sonuç Matrisi): Olasılık ve şiddet değerleri kullanılarak risk seviyesinin belirlendiği basit ve yaygın bir yöntem. * Fine-Kinney Metodu: Olasılık, frekans ve şiddet parametrelerinin çarpılmasıyla risk skorunun elde edildiği nicel bir yöntem. * Tehlike ve İşletilebilirlik Çalışması (HAZOP - Hazard and Operability Study): Karmaşık endüstriyel proseslerde detaylı tehlike ve potansiyel sorunları belirlemek için kullanılan yapısal bir yöntem. * Hata Ağacı Analizi (FTA - Fault Tree Analysis): İstenmeyen bir olayın nedenlerini belirlemek için kullanılan mantıksal bir diyagram tabanlı yöntem. * Olay Ağacı Analizi (ETA - Event Tree Analysis): Bir başlangıç olayının potansiyel sonuçlarını analiz etmek için kullanılan tümdengelimli bir yöntem.Bu notlar, iş sağlığı ve güvenliği ile risk değerlendirmesi konularında temel bir anlayış sağlamayı amaçlamaktadır. Konuyu daha derinlemesine incelemek için ilgili yasal mevzuatı ve uluslararası standartları gözden geçirmeniz faydalı olacaktır.

TÜRKİYE'DE KAMUDA İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ (İSG) UYGULAMALARI (Bilgi Notu – Güncel: 2024) ### 1. Kamuda İş Güvenliği Uzmanı (İGU) Görevlendirilmesi - Hukuki Dayanak: 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ve ilgili yönetmelikler (Kamuda İSG Yönetmeliği). - Kapsam: Kamu kurumlarında (merkez/taşra) 50+ çalışanı olan birimlerde İGU zorunluluğu bulunur. 50'den az çalışan için İGU görevlendirilebilir veya kurum içi eğitimli personel yetkilendirilebilir. - Görevlendirme Şekli: - Kurum İçinden: Kamu personeli (mühendis, teknik eleman vb.) Bakanlık sertifikalı İGU ise görevlendirilebilir. - Dışarıdan Hizmet Alımı: İGU eksikliğinde, OSGB'lerden (Ortak Sağlık Güvenlik Birimi) hizmet satın alınabilir. - Sınıflandırma: İGU'ların (A, B, C sınıfı) görev alabileceği risk grupları, işyerinin tehlike sınıfına göre belirlenir (Kamu genellikle az tehlikeli sınıfta yer alır). ### 2. Kamuda İSG Kurulu Oluşumu - Zorunluluk: 50+ çalışanı olan kamu birimlerinde İSG Kurulu kurulur. - Üyeler: - İşveren veya temsilcisi (kurum yöneticisi), - İş Güvenliği Uzmanı, - İşyeri Hekimi, - İnsan Kaynakları/Personel temsilcisi, - Çalışan temsilcisi (sendika veya seçimle belirlenir). - Toplantı Sıklığı: En az ayda bir toplanır, risk değerlendirme sonuçlarını ve acil durum planlarını inceler. ### 3. Diğer Önemli Hususlar - Risk Değerlendirme: Kamu kurumları, 2 yılda bir risk değerlendirmesi yapar veya günceller. - Eğitim: Tüm kamu çalışanlarına yılda en az 8 saat İSG eğitimi verilir. - Denetim: Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı (İSGÜM) tarafından denetlenir; uyumsuzluklarda idari para cezası uygulanabilir. ### 4. Özel Durumlar - Askeri Kurumlar ve Emniyet: Bazı birimlerde İSG uygulamaları farklılık gösterebilir (milli güvenlik gereklilikleri). - Belediyeler: Park/bahçe ekipleri, itfaiye gibi birimlerde ek önlemler alınır. Kaynaklar: - 6331 Sayılı İSG Kanunu - Kamu Kurum ve Kuruluşlarında İSG Yönetmeliği (2022) - ÇSGB Rehber Dokümanları Not: Mevzuat değişikliklerine karşı resmi kaynaklar takip edilmelidir.