SİNEMA HUKUKU: Beyaz Perdenin Görünmeyen Yasaları
SİNEMA HUKUKU: Beyaz Perdenin Görünmeyen Yasaları
🎬 SİNEMA HUKUKU: Beyaz Perdenin Görünmeyen Yasaları
📌 Aranma Hedefleri (SEO Başlıkları):
"Sinema hukuku nedir?"
"Filmlerde telif hakkı ve hukuki sorumluluklar"
"Oyuncu sözleşmeleri nasıl yapılır?"
"Senaryo hırsızlığı ve yasal haklar"
"Yapımcı, yönetmen ve hukuk ilişkisi"
🎥 GİRİŞ: Kamera Arkasında Bir Hukuk Dünyası
Filmler, sadece hikâyeler anlatmaz...
Aynı zamanda milyonluk anlaşmaların, telif savaşlarının ve sözleşme yükümlülüklerinin gölgesinde doğar.
İşte bu dünyada, “ışık – kamera – motor” komutuyla birlikte, arka planda sessizce ama güçlü bir şekilde hukuk da çalışmaya başlar.
⚖️ SİNEMA HUKUKU NEDİR?
Sinema Hukuku, film üretimi, dağıtımı, gösterimi ve tanıtımı süreçlerinde doğan tüm fikrî, mali, sözleşmesel ve etik ilişkileri düzenleyen hukuk dalıdır.
Sinema, bir sanattır.
Ama bu sanat; teliflerle, sözleşmelerle, davalarla örülü bir ticari sistemin de parçasıdır.
🎭 SİNEMADA HUKUKUN TEMEL ALANLARI
1. 📜 Fikri Mülkiyet Hukuku
Senaryo, film, müzik, afiş gibi tüm eserler 5846 sayılı FSEK kapsamında korunur.
Film bir eser sayılır, her aşaması ayrı ayrı korunur:
Senaryo → yazılı eser
Film → işlenmiş eser
Afiş / Afiş Tasarımı → güzel sanat eseri
Müzik → işitsel eser
📌 Eser sahibinin izni olmadan gösterim, yayın, uyarlama yapılamaz!
2. 🤝 Oyuncu ve Ekip Sözleşmeleri
Oyuncular, yönetmenler, görüntü yönetmenleri gibi kişilerle hizmet sözleşmeleri imzalanır.
Özel maddeler içerir:
Sete zamanında gelme yükümlülüğü
Görünüm hakkı devri
Sosyal medya paylaşımı sınırları
Filmin tanıtımına katılma zorunluluğu
📌 Yüz kullanım hakkı devri, açıkça yazılmalı!
(Yoksa oyuncu afişte kendini görünce dava açabilir.)
3. 🎞️ Telif Hakları ve Lisanslar
Filmde kullanılan müzikler, efektler, kitap uyarlamaları, her biri için ayrı lisans gerekir.
Kopyalama, YouTube’a yükleme gibi eylemler telif hakkı ihlali doğurur.
📌 Yasal olmayan film yayını, 1 yıldan 5 yıla kadar hapis cezası gerektirir. (FSEK md. 71)
4. 📽️ Görüntü ve Kişilik Hakkı
Gerçek kişilerin görüntüleri izinsiz kullanılamaz.
Ünlü isimlerin biyografik filmlerinde mirasçılardan izin alınmalıdır.
🎬 2023’te çekilen bir filmde, izinsiz kullanılan eski görüntüler nedeniyle yapımcı 850.000 TL tazminata mahkûm oldu.
🚫 EN SIK GÖRÜLEN HUKUKİ SORUNLAR
SORUN HUKUKİ KARŞILIĞI Senaryo hırsızlığı FSEK md. 71 – Eser sahibinin haklarına tecavüz Oyuncunun sahnelerinin izinsiz paylaşılması Kişilik haklarının ihlali Film müziğinin izinsiz kullanılması Telif ihlali – ceza ve tazminat Sponsorluk anlaşmasına uymama Sözleşmeye aykırılık – dava Film gösteriminde sansür İdari işlem – ifade özgürlüğü ihlali
📚 SİNEMA HUKUKU VE GÜNCEL MEVZUAT
5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu
6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu
Borçlar Kanunu (TBK)
RTÜK Kanunu (6112 Sayılı Kanun)
KVKK – Görüntülerin korunması
🧠 SIK SORULAN SORULAR (SSS)
❓ Senaryomu çaldılar, ne yapabilirim?
➡ Noter tasdiki, e-Devlet zaman damgası ile ispat sağlayın. Ardından FSEK kapsamında dava açabilirsiniz.
❓ Oyuncu, oynadığı filmi sonradan yayınlatmak istemezse ne olur?
➡ Sözleşmede devredilen haklara göre işlem yapılır. Eğer "görünüm hakkı" devredildiyse yayını engelleyemez.
❓ Filmde gerçek kişiye yer verildi, dava açabilir mi?
➡ Evet. Özellikle hayat hikâyesi ya da özel bilgiler kullanıldıysa kişilik hakları ihlal edilmiş olabilir.
🌐 ULUSLARARASI BOYUT
Berne Konvansiyonu (Türkiye tarafıdır)
WIPO – Dünya Fikri Mülkiyet Örgütü
Netflix – Disney gibi dijital platformlarla yapılan lisans sözleşmeleri
Dijital ortamda dağıtım yapan yapımcılar için küresel hukuk desteği kaçınılmazdır.
🧷 SEO Etiket Önerileri
#sinemahukuku #telifhakkı #senaryohırsızlığı #oyuncusözleşmesi #filmhukuku #hukukcemiyeti #fsek #filmhakkı #netflixhukuku #kvkkfilmler
🎯 SON SÖZ: Hukuku Olmayan Sanat, Suistimale Açık Hikâyedir
Bir film sadece kamera ve oyuncuyla değil, hukukla korunarak var olabilir.
Yaratıcılık hak ister, eser hukukla yaşar.
“Sanatı yücelten kamera değil, onu koruyan adalettir.”
— Hukuk Cemiyeti
Yorumlar (0)