* Halka Arz Süreci: Bir şirketin paylarını ilk defa halka satmasıdır. Bu süreç, şirketin kaynak sağlamasına, kurumsallaşmasına ve bilinirliğinin artmasına olanak tanır.
* İzahname: Halka arz edilecek sermaye piyasası araçları ve ihraççı hakkında, yatırımcıların bilinçli bir değerlendirme yapmasını sağlayacak tüm bilgileri içeren kamuyu aydınlatma belgesidir.
* İzahnamenin doğruluğundan, eksiksizliğinden ve SPK mevzuatına uygunluğundan ihraççı, halka arz eden ve aracı kurum müteselsilen sorumludur.
* Halka arz yapılabilmesi için izahnamenin SPK tarafından onaylanması şarttır.
* Tasarruf Sahiplerine Satış Duyurusu: İzahnamenin nerede yayımlandığı, satış süresi ve satışa ilişkin esasları içeren ve satış başlamadan önce kamuya duyurulan belgedir.
BÖLÜM 4: PİYASAYI BOZUCU EYLEMLER (SUÇ VE YAPTIRIMLAR)
SPKn, piyasanın dürüstlüğünü korumak amacıyla iki temel suçu düzenlemiştir:
* Tanım: Sermaye piyasası araçlarının değerini etkileyebilecek, henüz kamuya açıklanmamış, gizli bilgilere sahip olan kişilerin (içeriden öğrenenler), bu bilgileri kullanarak kendilerine veya başkalarına menfaat sağlamak amacıyla işlem yapmasıdır.
* Örnek: Bir şirketin genel müdürünün, şirketin çok büyük bir ihale kazandığını KAP'ta açıklanmadan önce öğrenip, kendisi veya yakını adına o şirketin hisselerini satın alması.
* Tanım: Sermaye piyasası araçlarının fiyatlarını, arz ve talebini yapay bir şekilde etkilemek, yanlış ve yanıltıcı bir izlenim uyandırmak amacıyla alım-satım yapılması veya yanıltıcı bilgi yayılmasıdır.
* İşlem Bazlı Piyasa Dolandırıcılığı (md. 107/1): Yapay fiyat oluşturmak için sürekli al-sat yapmak, kendi kendine işlem yapmak vb.
* Bilgi Bazlı Piyasa Dolandırıcılığı (md. 107/2): Sosyal medya, internet veya basın yoluyla bir hisse hakkında yalan, yanlış veya yanıltıcı bilgi yayarak insanların o hisseyi alıp satmasını sağlamak.
* Yaptırım: Hapis cezası ve adli para cezası.
İdari Yaptırımlar: SPK, bu suçların tespiti halinde idari para cezası, işlem yapma yasağı, suç duyurusunda bulunma gibi idari tedbir ve yaptırımları uygulama yetkisine sahiptir.
BÖLÜM 5: YATIRIMCILARIN KORUNMASINA YÖNELİK DİĞER MEKANİZMALAR
* Örtülü Kazanç Aktarımı Yasağı (SPKn md. 21): Halka açık şirketlerin, ilişkili olduğu kişi veya kurumlarla emsallerine uygun olmayan fiyat ve bedellerle işlem yaparak karını veya malvarlığını azaltması yasaktır. Bu durumun tespiti halinde SPK, zararın şirkete iadesi için dava açabilir.
* Yatırımcı Tazmin Merkezi (YTM): Yatırım kuruluşlarının (aracı kurumlar vb.) yatırım hizmetlerinden kaynaklanan yükümlülüklerini yerine getirememesi (iflas etmesi gibi) durumunda, yatırımcıların belirli bir sınıra kadar olan alacaklarını karşılamakla görevli kurumdur. Bu, yatırımcılar için bir nevi sigorta mekanizmasıdır.
Yasal Uyarı: Bu notlar, Sermaye Piyasası Hukuku'na genel bir bakış sunmak amacıyla hazırlanmış olup, özet niteliğindedir. Hukuki bir tavsiye veya mütalaa niteliği taşımaz. Her somut olay, yürürlükteki mevzuat çerçevesinde ayrıca değerlendirilmelidir.
" inertia>
* Yatırım Kuruluşları:
* Aralarında aracı kurumlar ve bankaların bulunduğu, sermaye piyasası faaliyetlerinde bulunma yetkisi olan kuruluşlardır.
* Halka Arz Süreci: Bir şirketin paylarını ilk defa halka satmasıdır. Bu süreç, şirketin kaynak sağlamasına, kurumsallaşmasına ve bilinirliğinin artmasına olanak tanır.
* İzahname: Halka arz edilecek sermaye piyasası araçları ve ihraççı hakkında, yatırımcıların bilinçli bir değerlendirme yapmasını sağlayacak tüm bilgileri içeren kamuyu aydınlatma belgesidir.
* İzahnamenin doğruluğundan, eksiksizliğinden ve SPK mevzuatına uygunluğundan ihraççı, halka arz eden ve aracı kurum müteselsilen sorumludur.
* Halka arz yapılabilmesi için izahnamenin SPK tarafından onaylanması şarttır.
* Tasarruf Sahiplerine Satış Duyurusu: İzahnamenin nerede yayımlandığı, satış süresi ve satışa ilişkin esasları içeren ve satış başlamadan önce kamuya duyurulan belgedir.
BÖLÜM 4: PİYASAYI BOZUCU EYLEMLER (SUÇ VE YAPTIRIMLAR)
SPKn, piyasanın dürüstlüğünü korumak amacıyla iki temel suçu düzenlemiştir:
* Tanım: Sermaye piyasası araçlarının değerini etkileyebilecek, henüz kamuya açıklanmamış, gizli bilgilere sahip olan kişilerin (içeriden öğrenenler), bu bilgileri kullanarak kendilerine veya başkalarına menfaat sağlamak amacıyla işlem yapmasıdır.
* Örnek: Bir şirketin genel müdürünün, şirketin çok büyük bir ihale kazandığını KAP'ta açıklanmadan önce öğrenip, kendisi veya yakını adına o şirketin hisselerini satın alması.
* Tanım: Sermaye piyasası araçlarının fiyatlarını, arz ve talebini yapay bir şekilde etkilemek, yanlış ve yanıltıcı bir izlenim uyandırmak amacıyla alım-satım yapılması veya yanıltıcı bilgi yayılmasıdır.
* İşlem Bazlı Piyasa Dolandırıcılığı (md. 107/1): Yapay fiyat oluşturmak için sürekli al-sat yapmak, kendi kendine işlem yapmak vb.
* Bilgi Bazlı Piyasa Dolandırıcılığı (md. 107/2): Sosyal medya, internet veya basın yoluyla bir hisse hakkında yalan, yanlış veya yanıltıcı bilgi yayarak insanların o hisseyi alıp satmasını sağlamak.
* Yaptırım: Hapis cezası ve adli para cezası.
İdari Yaptırımlar: SPK, bu suçların tespiti halinde idari para cezası, işlem yapma yasağı, suç duyurusunda bulunma gibi idari tedbir ve yaptırımları uygulama yetkisine sahiptir.
BÖLÜM 5: YATIRIMCILARIN KORUNMASINA YÖNELİK DİĞER MEKANİZMALAR
* Örtülü Kazanç Aktarımı Yasağı (SPKn md. 21): Halka açık şirketlerin, ilişkili olduğu kişi veya kurumlarla emsallerine uygun olmayan fiyat ve bedellerle işlem yaparak karını veya malvarlığını azaltması yasaktır. Bu durumun tespiti halinde SPK, zararın şirkete iadesi için dava açabilir.
* Yatırımcı Tazmin Merkezi (YTM): Yatırım kuruluşlarının (aracı kurumlar vb.) yatırım hizmetlerinden kaynaklanan yükümlülüklerini yerine getirememesi (iflas etmesi gibi) durumunda, yatırımcıların belirli bir sınıra kadar olan alacaklarını karşılamakla görevli kurumdur. Bu, yatırımcılar için bir nevi sigorta mekanizmasıdır.
Yasal Uyarı: Bu notlar, Sermaye Piyasası Hukuku'na genel bir bakış sunmak amacıyla hazırlanmış olup, özet niteliğindedir. Hukuki bir tavsiye veya mütalaa niteliği taşımaz. Her somut olay, yürürlükteki mevzuat çerçevesinde ayrıca değerlendirilmelidir.
" inertia>
* Yatırım Kuruluşları:
* Aralarında aracı kurumlar ve bankaların bulunduğu, sermaye piyasası faaliyetlerinde bulunma yetkisi olan kuruluşlardır.
* Halka Arz Süreci: Bir şirketin paylarını ilk defa halka satmasıdır. Bu süreç, şirketin kaynak sağlamasına, kurumsallaşmasına ve bilinirliğinin artmasına olanak tanır.
* İzahname: Halka arz edilecek sermaye piyasası araçları ve ihraççı hakkında, yatırımcıların bilinçli bir değerlendirme yapmasını sağlayacak tüm bilgileri içeren kamuyu aydınlatma belgesidir.
* İzahnamenin doğruluğundan, eksiksizliğinden ve SPK mevzuatına uygunluğundan ihraççı, halka arz eden ve aracı kurum müteselsilen sorumludur.
* Halka arz yapılabilmesi için izahnamenin SPK tarafından onaylanması şarttır.
* Tasarruf Sahiplerine Satış Duyurusu: İzahnamenin nerede yayımlandığı, satış süresi ve satışa ilişkin esasları içeren ve satış başlamadan önce kamuya duyurulan belgedir.
BÖLÜM 4: PİYASAYI BOZUCU EYLEMLER (SUÇ VE YAPTIRIMLAR)
SPKn, piyasanın dürüstlüğünü korumak amacıyla iki temel suçu düzenlemiştir:
* Tanım: Sermaye piyasası araçlarının değerini etkileyebilecek, henüz kamuya açıklanmamış, gizli bilgilere sahip olan kişilerin (içeriden öğrenenler), bu bilgileri kullanarak kendilerine veya başkalarına menfaat sağlamak amacıyla işlem yapmasıdır.
* Örnek: Bir şirketin genel müdürünün, şirketin çok büyük bir ihale kazandığını KAP'ta açıklanmadan önce öğrenip, kendisi veya yakını adına o şirketin hisselerini satın alması.
* Tanım: Sermaye piyasası araçlarının fiyatlarını, arz ve talebini yapay bir şekilde etkilemek, yanlış ve yanıltıcı bir izlenim uyandırmak amacıyla alım-satım yapılması veya yanıltıcı bilgi yayılmasıdır.
* İşlem Bazlı Piyasa Dolandırıcılığı (md. 107/1): Yapay fiyat oluşturmak için sürekli al-sat yapmak, kendi kendine işlem yapmak vb.
* Bilgi Bazlı Piyasa Dolandırıcılığı (md. 107/2): Sosyal medya, internet veya basın yoluyla bir hisse hakkında yalan, yanlış veya yanıltıcı bilgi yayarak insanların o hisseyi alıp satmasını sağlamak.
* Yaptırım: Hapis cezası ve adli para cezası.
İdari Yaptırımlar: SPK, bu suçların tespiti halinde idari para cezası, işlem yapma yasağı, suç duyurusunda bulunma gibi idari tedbir ve yaptırımları uygulama yetkisine sahiptir.
BÖLÜM 5: YATIRIMCILARIN KORUNMASINA YÖNELİK DİĞER MEKANİZMALAR
* Örtülü Kazanç Aktarımı Yasağı (SPKn md. 21): Halka açık şirketlerin, ilişkili olduğu kişi veya kurumlarla emsallerine uygun olmayan fiyat ve bedellerle işlem yaparak karını veya malvarlığını azaltması yasaktır. Bu durumun tespiti halinde SPK, zararın şirkete iadesi için dava açabilir.
* Yatırımcı Tazmin Merkezi (YTM): Yatırım kuruluşlarının (aracı kurumlar vb.) yatırım hizmetlerinden kaynaklanan yükümlülüklerini yerine getirememesi (iflas etmesi gibi) durumunda, yatırımcıların belirli bir sınıra kadar olan alacaklarını karşılamakla görevli kurumdur. Bu, yatırımcılar için bir nevi sigorta mekanizmasıdır.
Yasal Uyarı: Bu notlar, Sermaye Piyasası Hukuku'na genel bir bakış sunmak amacıyla hazırlanmış olup, özet niteliğindedir. Hukuki bir tavsiye veya mütalaa niteliği taşımaz. Her somut olay, yürürlükteki mevzuat çerçevesinde ayrıca değerlendirilmelidir.
" inertia>
Sermaye Piyasası Hukuku Ders Notu - Hukuk Cemiyeti - Hukuk Cemiyeti
Hukuk Fakültesi Öğrencileri ve Yeni Mezunlar10 dakika okuma
Sermaye piyasası, orta ve uzun vadeli fon arz ve talebinin karşılaştığı, menkul kıymetler aracılığıyla fon akışının sağlandığı piyasalardır. Ekonominin temel direklerinden biridir çünkü şirketlerin yatırım ve büyüme için ihtiyaç duyduğu kaynakları bulmasını, tasarruf sahiplerinin ise birikimlerini değerlendirmesini sağlar.
2. Sermaye Piyasası Hukukunun Amacı
6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu'nun (SPKn) 1. maddesine göre temel amaç:
* Piyasanın güvenli, şeffaf, etkin, istikrarlı, adil ve rekabetçi bir ortamda işleyişini sağlamak.
* Yatırımcıların hak ve menfaatlerini korumak.
3. Temel Kavramlar
* Menkul Kıymet: Ortaklık veya alacaklılık hakkı sağlayan, belirli bir meblağı temsil eden, yatırım aracı olarak kullanılan, dönemsel gelir getiren, misli nitelikte, seri halinde çıkarılan, ibareleri aynı olan ve şartları Kurul'ca belirlenen kıymetli evraklardır. (Örn: Hisse senedi, tahvil).
* Sermaye Piyasası Aracı: Menkul kıymetler ve türev araçlar ile yatırım sözleşmeleri de dâhil olmak üzere Kurulca bu kapsamda olduğu belirlenen diğer sermaye piyasası araçlarını ifade eder.
* İhraççı (Ortaklık): Sermaye piyasası araçlarını ihraç eden, halka arz eden veya borsada işlem görmesi için başvuran anonim ortaklıklardır.
* Halka Arz: Sermaye piyasası araçlarının satın alınması için her türlü yoldan halka çağrıda bulunulmasını; halkın bir anonim ortaklığa katılmasına veya kurucu olmasına davet edilmesini; payların borsada işlem görmeye başlamasını ifade eder.
* Yatırımcı: Yerli veya yabancı, gerçek veya tüzel kişi olup, sermaye piyasası araçlarına yatırım yapan kişidir.
BÖLÜM 1: SERMAYE PİYASASI HUKUKUNUN KAYNAKLARI VE TEMEL İLKELERİ
1. Hukuki Kaynaklar
* Ana Mevzuat: 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu (SPKn)
* İkincil Mevzuat: Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) tarafından çıkarılan Tebliğler, Yönetmelikler ve İlke Kararları.
* Diğer Kanunlar: Türk Ticaret Kanunu, Borçlar Kanunu, Medeni Kanun vb.
* Anayasa
2. Temel İlkeler
* Kamuyu Aydınlatma İlkesi: Sermaye piyasasının şeffaflığı ve yatırımcıların doğru karar alabilmesi için en önemli ilkedir. İhraççıların ve diğer piyasa aktörlerinin, yatırımcıların kararını etkileyebilecek her türlü bilgiyi (finansal tablolar, özel durumlar vb.) zamanında, doğru ve eksiksiz olarak kamuya açıklaması zorunluluğudur. Bu ilkenin en önemli platformu Kamuyu Aydınlatma Platformu (KAP)'tır.
* Yatırımcının Korunması İlkesi: Kanunun temel amacıdır. Bilgi asimetrisinin yatırımcı aleyhine kullanılmasını engellemek, adil bir piyasa ortamı yaratmak ve yatırımcıların uğrayabileceği zararları telafi etmek için mekanizmalar (örn: Yatırımcı Tazmin Merkezi) oluşturulmuştur.
* Piyasanın Bütünlüğü ve Dürüstlüğü İlkesi: Bilgi suistimali (insider trading) ve piyasa dolandırıcılığı (manipülasyon) gibi piyasanın güvenini sarsacak eylemlerin yasaklanması ve ağır yaptırımlara bağlanmasıdır.
BÖLÜM 2: SERMAYE PİYASASI KURUMLARI
* Sermaye Piyasası Kurulu (SPK):
* Piyasanın düzenleyici ve denetleyici üst kurumudur. İdari ve mali özerkliğe sahip bir kamu tüzel kişisidir.
* Görevleri: Kanunun amacına uygun düzenlemeler yapmak (tebliğ çıkarmak), ihraçları ve halka arzları onaylamak, piyasa kurumlarını denetlemek, piyasa bozucu eylemleri soruşturmak ve idari yaptırımlar uygulamak.
* Borsa İstanbul (BIST):
* Sermaye piyasası araçlarının alım satım işlemlerinin yapıldığı organize piyasadır.
* Görevleri: Payların ve diğer araçların işlem göreceği pazarları oluşturmak, alım-satım işlemlerinin şeffaf ve düzenli bir şekilde gerçekleşmesini sağlamak, Borsa'da işlem görecek şirketler için kurallar (kotasyon şartları) belirlemek.
* Merkezi Kayıt Kuruluşu (MKK):
* Sermaye piyasası araçlarının ve bunlara ilişkin hakların kayden (elektronik ortamda) izlendiği merkezi bir kuruluştur. Fiziksel hisse senedi basımı ortadan kalkmıştır (kaydileştirme).
* Görevleri: Yatırımcılar adına hesap açmak, menkul kıymet transferlerini ve hak kullanım işlemlerini (temettü, sermaye artırımı vb.) gerçekleştirmek.
* Takasbank (İstanbul Takas ve Saklama Bankası A.Ş.):
* Borsada gerçekleştirilen alım-satım işlemlerinin takasını (menkul kıymet ve nakit değişimi) sonuçlandıran merkezi takas kurumudur.
* "Alıcıya karşı satıcı, satıcıya karşı alıcı" rolü üstlenerek takasın güvenli bir şekilde tamamlanmasını garanti eder (Merkezi Karşı Taraf).
* Yatırım Kuruluşları:
* Aralarında aracı kurumlar ve bankaların bulunduğu, sermaye piyasası faaliyetlerinde bulunma yetkisi olan kuruluşlardır.
* Halka Arz Süreci: Bir şirketin paylarını ilk defa halka satmasıdır. Bu süreç, şirketin kaynak sağlamasına, kurumsallaşmasına ve bilinirliğinin artmasına olanak tanır.
* İzahname: Halka arz edilecek sermaye piyasası araçları ve ihraççı hakkında, yatırımcıların bilinçli bir değerlendirme yapmasını sağlayacak tüm bilgileri içeren kamuyu aydınlatma belgesidir.
* İzahnamenin doğruluğundan, eksiksizliğinden ve SPK mevzuatına uygunluğundan ihraççı, halka arz eden ve aracı kurum müteselsilen sorumludur.
* Halka arz yapılabilmesi için izahnamenin SPK tarafından onaylanması şarttır.
* Tasarruf Sahiplerine Satış Duyurusu: İzahnamenin nerede yayımlandığı, satış süresi ve satışa ilişkin esasları içeren ve satış başlamadan önce kamuya duyurulan belgedir.
BÖLÜM 4: PİYASAYI BOZUCU EYLEMLER (SUÇ VE YAPTIRIMLAR)
SPKn, piyasanın dürüstlüğünü korumak amacıyla iki temel suçu düzenlemiştir:
* Tanım: Sermaye piyasası araçlarının değerini etkileyebilecek, henüz kamuya açıklanmamış, gizli bilgilere sahip olan kişilerin (içeriden öğrenenler), bu bilgileri kullanarak kendilerine veya başkalarına menfaat sağlamak amacıyla işlem yapmasıdır.
* Örnek: Bir şirketin genel müdürünün, şirketin çok büyük bir ihale kazandığını KAP'ta açıklanmadan önce öğrenip, kendisi veya yakını adına o şirketin hisselerini satın alması.
* Tanım: Sermaye piyasası araçlarının fiyatlarını, arz ve talebini yapay bir şekilde etkilemek, yanlış ve yanıltıcı bir izlenim uyandırmak amacıyla alım-satım yapılması veya yanıltıcı bilgi yayılmasıdır.
* İşlem Bazlı Piyasa Dolandırıcılığı (md. 107/1): Yapay fiyat oluşturmak için sürekli al-sat yapmak, kendi kendine işlem yapmak vb.
* Bilgi Bazlı Piyasa Dolandırıcılığı (md. 107/2): Sosyal medya, internet veya basın yoluyla bir hisse hakkında yalan, yanlış veya yanıltıcı bilgi yayarak insanların o hisseyi alıp satmasını sağlamak.
* Yaptırım: Hapis cezası ve adli para cezası.
İdari Yaptırımlar: SPK, bu suçların tespiti halinde idari para cezası, işlem yapma yasağı, suç duyurusunda bulunma gibi idari tedbir ve yaptırımları uygulama yetkisine sahiptir.
BÖLÜM 5: YATIRIMCILARIN KORUNMASINA YÖNELİK DİĞER MEKANİZMALAR
* Örtülü Kazanç Aktarımı Yasağı (SPKn md. 21): Halka açık şirketlerin, ilişkili olduğu kişi veya kurumlarla emsallerine uygun olmayan fiyat ve bedellerle işlem yaparak karını veya malvarlığını azaltması yasaktır. Bu durumun tespiti halinde SPK, zararın şirkete iadesi için dava açabilir.
* Yatırımcı Tazmin Merkezi (YTM): Yatırım kuruluşlarının (aracı kurumlar vb.) yatırım hizmetlerinden kaynaklanan yükümlülüklerini yerine getirememesi (iflas etmesi gibi) durumunda, yatırımcıların belirli bir sınıra kadar olan alacaklarını karşılamakla görevli kurumdur. Bu, yatırımcılar için bir nevi sigorta mekanizmasıdır.
Yasal Uyarı: Bu notlar, Sermaye Piyasası Hukuku'na genel bir bakış sunmak amacıyla hazırlanmış olup, özet niteliğindedir. Hukuki bir tavsiye veya mütalaa niteliği taşımaz. Her somut olay, yürürlükteki mevzuat çerçevesinde ayrıca değerlendirilmelidir.
Yorumlar (0)