Sağlık Hukuku ders notu


Sağlık Hukuku ders notu
SAĞLIK HUKUKU DERS NOTLARI
(Hukuk Fakültesi Seviyesinde - Geniş Kapsamlı)
I. SAĞLIK HUKUKUNUN TANIMI VE KAPSAMI
A. Tanımı
Sağlık hukuku; bireylerin sağlık hizmetlerinden yararlanması, sağlık meslek mensuplarının görevlerini yerine getirirken uyması gereken kurallar ve sağlık hizmetlerine ilişkin kamu otoritesinin düzenlemeleriyle ilgilenen hukuk dalıdır.
B. Sağlık Hukukunun Niteliği
Karma niteliklidir: Kamu hukuku ve özel hukuk unsurlarını barındırır.
Temel kaynakları: Anayasa, Türk Medeni Kanunu, Türk Borçlar Kanunu, Türk Ceza Kanunu, Özel Kanunlar (1219 sayılı Kanun, 3359 sayılı Sağlık Hizmetleri Temel Kanunu, Hasta Hakları Yönetmeliği, Tıbbi Deontoloji Tüzüğü).
II. SAĞLIK HİZMETİ VE SAĞLIK HİZMETİ SUNUCULARI
A. Sağlık Hizmetinin Tanımı
Bireyin fiziksel ve ruhsal sağlığını koruma, geliştirme ve hastalıkları tedavi etme amacıyla sunulan her türlü teşhis, tedavi ve rehabilitasyon faaliyetleridir.
B. Sağlık Hizmeti Sunucuları
Kamu sağlık kuruluşları (Devlet hastaneleri, aile sağlığı merkezleri)
Özel sağlık kuruluşları
Sağlık meslek mensupları (hekimler, hemşireler, diş hekimleri vb.)
III. HASTA HAKLARI
A. Temel Hasta Hakları
Sağlık hizmetinden adalet ve hakkaniyet içinde yararlanma hakkı
Bilgi edinme hakkı
Rıza ve onam hakkı (Aydınlatılmış onam)
Mahremiyete saygı hakkı
Güvenli hizmet alma hakkı
Şikâyet ve dava hakkı
B. Yasal Dayanaklar
Anayasa m.17, m.56
Hasta Hakları Yönetmeliği
Avrupa Biyotıp Sözleşmesi
Türk Borçlar Kanunu m.58, m.417
IV. AYDINLATILMIŞ ONAM VE TIBBİ MÜDAHALE
A. Aydınlatılmış Onam
Tanımı: Hekimin, tıbbi müdahaleye başlamadan önce hastayı işlem hakkında bilgilendirmesi ve hastanın bu bilgi doğrultusunda onay vermesidir.
Zorunlu unsurlar:
Müdahalenin amacı
Riskler ve olası sonuçlar
Alternatif tedaviler
Reddetme durumunda oluşabilecek sonuçlar
B. Onam Veremeyen Kişiler
Küçükler ve kısıtlılar için yasal temsilcilerinin izni gerekir.
Acil durumlar: Hayati tehlike varsa rıza aranmaksızın müdahale yapılabilir.
V. SAĞLIK MESLEK MENSUPLARININ HUKUKİ SORUMLULUĞU
A. Hukuki Sorumluluk Türleri
Sözleşmeye aykırılıktan doğan sorumluluk (TBK m.112)
Haksız fiil sorumluluğu (TBK m.49 vd.)
Sebepsiz zenginleşme
İdari sorumluluk (Kamu personeli olan sağlık çalışanları için)
B. Malpraktis (Tıbbi Hata)
Tanımı: Hekimin mesleğini uygularken standartlara aykırı davranarak hastaya zarar vermesidir.
Örnekler: Yanlış teşhis, ameliyat hatası, enfeksiyon kontrol eksikliği
VI. SAĞLIK HİZMETLERİNDE CEZAİ SORUMLULUK
A. Ceza Kanunu’nda Sağlıkla İlgili Suçlar
Taksirle yaralama/öldürme (TCK m.85, m.89)
Görevi kötüye kullanma (m.257)
Kasten yaralama (m.86)
Tıbbi müdahalede sınırın aşılması (m.26/2)
Veri güvenliği – kişisel verilerin ihlali (m.135-140)
VII. SAĞLIK HUKUKUNDA İDARİ SORUMLULUK
A. Disiplin Soruşturması
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’na tabi personel hakkında uygulanır.
Hakkında disiplin cezası verilebilir: Uyarma, kınama, aylıktan kesme vb.
B. İdari Yargı Yoluna Başvuru
Sağlık hizmetinden doğan zararda, kamu hastanesine karşı tam yargı davası açılabilir (İYUK m.12).
Görevli mahkeme: İdare mahkemesi
VIII. ORGAN VE DOKU NAKLİ HUKUKU
A. Rıza ve Denetim
2238 sayılı Organ ve Doku Alınması, Saklanması ve Nakli Hakkında Kanun
Canlıdan nakil için hem donörün hem alıcının rızası gerekir.
Ölüden nakil için önceden rıza varsa yapılabilir; aksi halde yakınlarının izni aranır.
IX. ÜREME HAKKI VE TIBBİ YARDIMLI ÜREME
A. Tüp Bebek ve Diğer Yöntemler
2238 sayılı Kanun ve ilgili yönetmeliklerle düzenlenir.
Yalnızca evli çiftlere izin verilir.
Taşıyıcı annelik, donasyon gibi yöntemler Türkiye'de yasaktır.
X. COVID-19 VE SAĞLIK HUKUKU
Pandemi döneminde zorunlu aşı, karantina, maske, sokağa çıkma yasağı gibi önlemler kamu sağlığı gerekçesiyle uygulandı.
AYM ve Danıştay, bu önlemlerin orantılılık ilkesine uygun olup olmadığını denetledi.
Kamu sağlığı hakkı ile bireysel özgürlükler arasında denge kurma gerekliliği ortaya çıkmıştır.
XI. YARGI KARARLARI VE UYGULAMA ÖRNEKLERİ
Yargıtay 13. HD, E.2015/3456, K.2015/7674: Hatalı ameliyat nedeniyle tazminat.
Danıştay 15. Daire, E.2018/234, K.2019/764: Bilgilendirme eksikliği nedeniyle idarenin sorumluluğu.
Yorumlar (0)