Hukuk Fakültesi Öğrencileri ve Yeni Mezunlar5 dakika okuma

Sağlık Hukuku ders notu

Adem Dege
Adem Dege
YÖNETİCİ1 ay önce
Sağlık Hukuku ders notu

Sağlık Hukuku ders notu


SAĞLIK HUKUKU DERS NOTLARI

(Hukuk Fakültesi Seviyesinde - Geniş Kapsamlı)

I. SAĞLIK HUKUKUNUN TANIMI VE KAPSAMI

A. Tanımı

Sağlık hukuku; bireylerin sağlık hizmetlerinden yararlanması, sağlık meslek mensuplarının görevlerini yerine getirirken uyması gereken kurallar ve sağlık hizmetlerine ilişkin kamu otoritesinin düzenlemeleriyle ilgilenen hukuk dalıdır.

B. Sağlık Hukukunun Niteliği

  • Karma niteliklidir: Kamu hukuku ve özel hukuk unsurlarını barındırır.

  • Temel kaynakları: Anayasa, Türk Medeni Kanunu, Türk Borçlar Kanunu, Türk Ceza Kanunu, Özel Kanunlar (1219 sayılı Kanun, 3359 sayılı Sağlık Hizmetleri Temel Kanunu, Hasta Hakları Yönetmeliği, Tıbbi Deontoloji Tüzüğü).


II. SAĞLIK HİZMETİ VE SAĞLIK HİZMETİ SUNUCULARI

A. Sağlık Hizmetinin Tanımı

Bireyin fiziksel ve ruhsal sağlığını koruma, geliştirme ve hastalıkları tedavi etme amacıyla sunulan her türlü teşhis, tedavi ve rehabilitasyon faaliyetleridir.

B. Sağlık Hizmeti Sunucuları

  1. Kamu sağlık kuruluşları (Devlet hastaneleri, aile sağlığı merkezleri)

  2. Özel sağlık kuruluşları

  3. Sağlık meslek mensupları (hekimler, hemşireler, diş hekimleri vb.)


III. HASTA HAKLARI

A. Temel Hasta Hakları

  • Sağlık hizmetinden adalet ve hakkaniyet içinde yararlanma hakkı

  • Bilgi edinme hakkı

  • Rıza ve onam hakkı (Aydınlatılmış onam)

  • Mahremiyete saygı hakkı

  • Güvenli hizmet alma hakkı

  • Şikâyet ve dava hakkı

B. Yasal Dayanaklar

  • Anayasa m.17, m.56

  • Hasta Hakları Yönetmeliği

  • Avrupa Biyotıp Sözleşmesi

  • Türk Borçlar Kanunu m.58, m.417


IV. AYDINLATILMIŞ ONAM VE TIBBİ MÜDAHALE

A. Aydınlatılmış Onam

  • Tanımı: Hekimin, tıbbi müdahaleye başlamadan önce hastayı işlem hakkında bilgilendirmesi ve hastanın bu bilgi doğrultusunda onay vermesidir.

  • Zorunlu unsurlar:

    • Müdahalenin amacı

    • Riskler ve olası sonuçlar

    • Alternatif tedaviler

    • Reddetme durumunda oluşabilecek sonuçlar

B. Onam Veremeyen Kişiler

  • Küçükler ve kısıtlılar için yasal temsilcilerinin izni gerekir.

  • Acil durumlar: Hayati tehlike varsa rıza aranmaksızın müdahale yapılabilir.


V. SAĞLIK MESLEK MENSUPLARININ HUKUKİ SORUMLULUĞU

A. Hukuki Sorumluluk Türleri

  1. Sözleşmeye aykırılıktan doğan sorumluluk (TBK m.112)

  2. Haksız fiil sorumluluğu (TBK m.49 vd.)

  3. Sebepsiz zenginleşme

  4. İdari sorumluluk (Kamu personeli olan sağlık çalışanları için)

B. Malpraktis (Tıbbi Hata)

  • Tanımı: Hekimin mesleğini uygularken standartlara aykırı davranarak hastaya zarar vermesidir.

  • Örnekler: Yanlış teşhis, ameliyat hatası, enfeksiyon kontrol eksikliği


VI. SAĞLIK HİZMETLERİNDE CEZAİ SORUMLULUK

A. Ceza Kanunu’nda Sağlıkla İlgili Suçlar

  1. Taksirle yaralama/öldürme (TCK m.85, m.89)

  2. Görevi kötüye kullanma (m.257)

  3. Kasten yaralama (m.86)

  4. Tıbbi müdahalede sınırın aşılması (m.26/2)

  5. Veri güvenliği – kişisel verilerin ihlali (m.135-140)


VII. SAĞLIK HUKUKUNDA İDARİ SORUMLULUK

A. Disiplin Soruşturması

  • 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’na tabi personel hakkında uygulanır.

  • Hakkında disiplin cezası verilebilir: Uyarma, kınama, aylıktan kesme vb.

B. İdari Yargı Yoluna Başvuru

  • Sağlık hizmetinden doğan zararda, kamu hastanesine karşı tam yargı davası açılabilir (İYUK m.12).

  • Görevli mahkeme: İdare mahkemesi


VIII. ORGAN VE DOKU NAKLİ HUKUKU

A. Rıza ve Denetim

  • 2238 sayılı Organ ve Doku Alınması, Saklanması ve Nakli Hakkında Kanun

  • Canlıdan nakil için hem donörün hem alıcının rızası gerekir.

  • Ölüden nakil için önceden rıza varsa yapılabilir; aksi halde yakınlarının izni aranır.


IX. ÜREME HAKKI VE TIBBİ YARDIMLI ÜREME

A. Tüp Bebek ve Diğer Yöntemler

  • 2238 sayılı Kanun ve ilgili yönetmeliklerle düzenlenir.

  • Yalnızca evli çiftlere izin verilir.

  • Taşıyıcı annelik, donasyon gibi yöntemler Türkiye'de yasaktır.


X. COVID-19 VE SAĞLIK HUKUKU

  • Pandemi döneminde zorunlu aşı, karantina, maske, sokağa çıkma yasağı gibi önlemler kamu sağlığı gerekçesiyle uygulandı.

  • AYM ve Danıştay, bu önlemlerin orantılılık ilkesine uygun olup olmadığını denetledi.

  • Kamu sağlığı hakkı ile bireysel özgürlükler arasında denge kurma gerekliliği ortaya çıkmıştır.


XI. YARGI KARARLARI VE UYGULAMA ÖRNEKLERİ

  • Yargıtay 13. HD, E.2015/3456, K.2015/7674: Hatalı ameliyat nedeniyle tazminat.

  • Danıştay 15. Daire, E.2018/234, K.2019/764: Bilgilendirme eksikliği nedeniyle idarenin sorumluluğu.


Yorumlar (0)