Roma Hukuku: Eşya ve Borçlar Hukuku konularını kapsayan 20 soruluk çözümlü

📘 ROMA HUKUKU – EŞYA VE BORÇLAR HUKUKU ÇÖZÜMLÜ SORULAR
🏛 1. SORU – Mülkiyetin Korunması
Soru: Gaius’un bahçesini, Lucius izinsiz olarak kullanmakta ve burada ürün toplamaktadır. Gaius, bu duruma karşı ne yapabilir?
Çözüm:
Lucius’un mülkiyet hakkı bulunmamaktadır. Gaius, hem taşınmazı hem de ürünleri geri isteyebilir.
➡️ Rei vindicatio davasıyla bahçeyi geri alır.
➡️ Actio furti veya fructus percepti ile ürünleri talep edebilir.
⚖️ 2. SORU – Ortak Mülkiyet
Soru: Tiberius ve Marcus, bir araziye müştereken sahiptir. Marcus, arazinin tamamını ekerek ürünleri tek başına almıştır. Tiberius hangi dava ile hakkını arar?
Çözüm:
Ortak mülkiyet söz konusudur. Marcus, hissesinden fazlasını kullanmıştır.
➡️ Actio communi dividundo ile ortaklık sona erdirilir.
➡️ Ürünlerin paylaşımı için ayrıca actio negotiorum gestorum uygulanabilir.
📜 3. SORU – Zilyetlik Davası
Soru: Lucius, Cornelius’un rızası olmadan onun evini işgal etmiş ve orada ikamet etmeye başlamıştır. Cornelius mülkiyet sahibi değil ama malik adına evi kullanmaktadır. Ne yapabilir?
Çözüm:
Cornelius doğrudan malik değil ama zilyettir.
➡️ Interdictum unde vi ile haksız el koymanın önüne geçebilir.
🤝 4. SORU – Sözleşmeden Doğan Borç
Soru: Sempronius, Gaius’a 10 amphora şarap satmıştır. Gaius, parayı ödemiş ancak şarap teslim edilmemiştir. Gaius ne yapabilir?
Çözüm:
➡️ Actio empti davası açarak şarabı teslim alabilir.
Bu, alıcının edimini yerine getirmesine rağmen satıcının teslim borcunu ihlal ettiği durumlarda kullanılır.
💰 5. SORU – Borçlunun Temerrüdü
Soru: Publius, belirli bir tarihte Decimus’a borç para ödemeyi taahhüt etmiştir. Ancak ödeme günü geçmesine rağmen ödememiştir. Decimus’un başvuracağı yol nedir?
Çözüm:
➡️ Borçlunun temerrüdü söz konusu.
➡️ Actio certae creditae pecuniae davası açılabilir.
🛠 6. SORU – Hizmet Sözleşmesi
Soru: Marcus, Quintus’a evini onarması için ücretli hizmette bulunmuştur. Ancak Quintus, ödeme yapmamıştır. Marcus ne yapar?
Çözüm:
➡️ Bir locatio conductio operarum sözleşmesi kurulmuştur.
➡️ Marcus, actio locati davası açarak ücretini talep edebilir.
🛒 7. SORU – Ayıplı Mal
Soru: Gaius’tan bir köle satın alan Tiberius, kölenin hasta olduğunu kısa süre sonra fark eder. Bu durumda ne yapabilir?
Çözüm:
➡️ Ayıplı ifa söz konusu.
➡️ Tiberius, actio redhibitoria ile sözleşmeyi feshedebilir veya
➡️ actio quanti minoris ile bedelde indirim isteyebilir.
🔧 8. SORU – Haksız Fiil
Soru: Lucius, Tiberius’un evine taş atarak camını kırmıştır. Tiberius zararın tazminini istiyor. Ne yapmalı?
Çözüm:
➡️ Haksız fiil nedeniyle zarar oluşmuştur.
➡️ Actio legis Aquiliae açılarak zararın tazmini sağlanır.
🪙 9. SORU – Para Borcu
Soru: Sempronius, Gaius’a 100 denarii borç vermiştir. Gaius borcunu inkâr etmektedir. Sempronius ne yapabilir?
Çözüm:
➡️ Borcun varlığını ispat ederse, actio certae creditae pecuniae ile alacağını tahsil edebilir.
🏗 10. SORU – Eser Sözleşmesi
Soru: Marcus, bir heykel yapılması için sanatçıya sipariş verir. Heykel tamamlanmazsa Marcus’un hakkı ne olur?
Çözüm:
➡️ Locatio conductio operis sözleşmesi kurulmuştur.
➡️ Marcus, actio conducti ile ifayı veya tazminatı talep edebilir.
📘 ROMA HUKUKU – EŞYA VE BORÇLAR (ÇÖZÜMLÜ SORULAR) | 2. KISIM
🪵 11. SORU – Menkulün Gaspı
Soru: Titius’un odunlarını, Caius izinsiz alıp kullanmıştır. Titius odunları geri almak ve tazminat talep etmek istiyor. Ne yapmalı?
Çözüm:
➡️ Mülkiyet hakkına tecavüz söz konusudur.
➡️ Rei vindicatio davası ile menkulünü geri ister.
➡️ Actio furti ile hırsızlıktan doğan cezai yaptırımı uygulatabilir.
🧱 12. SORU – Taşınmaz İnşası ve Haksız Fiil
Soru: Marcus’un arsasına izinsiz inşaat yapan Lucius, onun zilyetliğini ihlal etmiştir. Marcus ne yapar?
Çözüm:
➡️ Interdictum quod vi aut clam ile izinsiz yapılaşmayı engeller.
➡️ Zarara uğradıysa, actio legis Aquiliae de uygulanabilir.
📦 13. SORU – Zilyetlik Koruması
Soru: Caius’un eşyasını izinsiz olarak Publius alıp kendi deposuna koymuştur. Caius hangi hukuki yola başvurabilir?
Çözüm:
➡️ Caius zilyetliğini kaybetmiştir.
➡️ Interdictum utrubi ile menkulün zilyetliğini geri alabilir.
➡️ Sahiplik davası değil, zilyetliğin korunmasıdır.
💬 14. SORU – Sözleşmenin Geçersizliği
Soru: Gaius, Lucius’tan gelecek ay bir köle satın almayı taahhüt etmiştir. Ancak köle henüz doğmamıştır. Bu sözleşme geçerli midir?
Çözüm:
➡️ Henüz mevcut olmayan konu üzerine yapılan sözleşme geçersizdir.
➡️ Roma Hukuku’na göre konu res futura olduğu için geçersizdir.
🏛 15. SORU – Bağışlama (Donatio)
Soru: Tiberius, arkadaşına bir ev hediye etmeye karar verir. Ancak herhangi bir teslim (traditio) yapılmamıştır. Bu durumda ne olur?
Çözüm:
➡️ Roma’da bağışlama yalnız irade beyanıyla tamamlanmaz.
➡️ Traditio yoksa, mülkiyet geçmemiştir.
➡️ Bağış geçersiz olur, malik yine Tiberius’tur.
🏗 16. SORU – İfa Edilmeyen Hizmet
Soru: Lucius, Cornelius’tan ücret karşılığı evini boyamasını ister. Cornelius, işe başlamadan vazgeçer. Lucius ne yapabilir?
Çözüm:
➡️ Locatio conductio operarum sözleşmesi ihlal edilmiştir.
➡️ Lucius, actio conducti ile ifa talep edebilir veya zararını isteyebilir.
🧑‍🌾 17. SORU – Hasılat Kirası
Soru: Marcus, bir bağını 1 yıllığına Decimus’a kiralamıştır. Decimus, bağdan üzüm toplamış ancak kira bedelini ödememiştir. Marcus hangi davayı açar?
Çözüm:
➡️ Bu bir locatio conductio rei ilişkisidir (kira sözleşmesi).
➡️ Marcus, actio locati davası açarak bedeli talep eder.
📄 18. SORU – Kefalet (Sponsio)
Soru: Gaius, Lucius’un borcunu ödememesi ihtimaline karşı kefil olmuştur. Lucius borcunu ödemezse Gaius’a karşı ne yapılabilir?
Çözüm:
➡️ Roma'da kefil olan kişi sponsio yoluyla borçtan sorumlu olur.
➡️ Alacaklı, doğrudan Gaius’a karşı actio ex stipulatu açabilir.
🐴 19. SORU – Hayvanın Verdiği Zarar
Soru: Sempronius’un atı, kontrolsüz şekilde koşarak bir çocuğa çarpmış ve zarar vermiştir. Aile tazminat ister. Ne yapılabilir?
Çözüm:
➡️ Hayvanın verdiği zarar, sahibinin sorumluluğundadır.
➡️ Actio de pauperie açılarak zarar tazmin ettirilir.
🪙 20. SORU – Alacaklı Temerrüdü
Soru: Tiberius, borcunu ödemek için alacaklı Caius’un kapısına gelmiştir, ancak Caius teslimi reddetmiştir. Tiberius’un durumu nedir?
Çözüm:
➡️ Alacaklı temerrüdü oluşmuştur.
➡️ Borçlu, borcunu ifa etmiş sayılır.
➡️ Tiberius artık sorumlu değildir, ayrıca deposito yoluyla koruma altına alabilir.