İnkılap Tarihi: 30 Hap Bilgi (Yazı İşleri Müdürlüğü Sınavı İçin)

* Osmanlı'nın Son Dönemindeki Fikir Akımları: Osmanlıcılık (Osmanlı milleti yaratma), İslamcılık (Halifelik etrafında birleşme), Türkçülük (Türk milletini yüceltme), Batıcılık (Batı'yı örnek alma).

* Trablusgarp Savaşı (1911-1912): Osmanlı'nın Kuzey Afrika'daki son toprağını İtalya'ya kaybettiği savaş. Mustafa Kemal'in Binbaşı rütbesiyle katıldığı ilk savaştır (Derne ve Tobruk'ta başarılı olmuştur).

* Balkan Savaşları (1912-1913): Osmanlı Devleti'nin Balkanlarda büyük toprak kaybettiği (Edirne dahil) ve Ege adalarının çoğunun elden çıktığı savaşlar. Osmanlıcılık fikri çökmüştür.

* Birinci Dünya Savaşı'na Giriş Nedenleri: İttihat ve Terakki'nin Almanya yanlısı politikası, Turancılık hayali, kapitülasyonlardan kurtulma isteği, siyasi yalnızlıktan kurtulma çabası.

* Çanakkale Savaşları (1915): Osmanlı Devleti'nin büyük bir zafer kazandığı, Mustafa Kemal'in "Anafartalar Kahramanı" olarak tanındığı ve Milli Mücadele liderliğini hazırlayan savaşlardır. Rusya'ya yardım gitmemesi, Bolşevik İhtilali'ne zemin hazırlamıştır.

* Mondros Ateşkes Antlaşması (30 Ekim 1918): Osmanlı Devleti'ni fiilen sona erdiren, topraklarının işgaline zemin hazırlayan ağır şartlar içeren antlaşma (özellikle 7. ve 24. maddeler).

* İşgallere İlk Tepki: Halkın kendi kurduğu Kuvâ-yi Milliye birlikleri ve Müdafaa-i Hukuk Cemiyetleri ile işgallere karşı direniş başlamıştır.

* Mustafa Kemal'in Samsun'a Çıkışı (19 Mayıs 1919): Milli Mücadele'nin başlangıcı kabul edilir. Resmi görevi 9. Ordu Müfettişi iken, asıl amacı Milli Mücadele'yi başlatmaktır.

* Amasya Genelgesi (22 Haziran 1919): Milli Mücadele'nin amaç, gerekçe ve yöntemini belirlemiştir. "Milletin bağımsızlığını yine milletin azim ve kararı kurtaracaktır" ifadesi önemlidir. (Ulusal egemenlik vurgusu)

* Erzurum Kongresi (23 Temmuz-7 Ağustos 1919): Bölgesel toplanmasına rağmen ulusal kararlar alınmıştır. "Milli sınırlar içinde vatan bir bütündür, bölünemez", "Kuvâ-yi Milliye'yi etkin, milli iradeyi hâkim kılmak esastır" gibi kararlar. Mandacılık reddedilmiştir.

* Sivas Kongresi (4-11 Eylül 1919): Bütün Müdafaa-i Hukuk Cemiyetleri "Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti" adı altında birleştirilmiştir. Temsil Heyeti'nin yetkileri tüm yurdu kapsar hale gelmiştir. İrade-i Milliye gazetesi çıkarılmıştır.

* Amasya Görüşmeleri (20-22 Ekim 1919): Temsil Heyeti (Mustafa Kemal) ile İstanbul Hükümeti (Salih Paşa) arasında yapılmıştır. İstanbul Hükümeti Temsil Heyeti'ni resmen tanımıştır. Misak-ı Milli'nin kabul edilmesi kararlaştırılmıştır.

* Misak-ı Milli (Milli Ant): Son Osmanlı Mebusan Meclisi'nin kabul ettiği, Türk vatanının sınırlarını çizen ve bağımsızlık esaslarını belirten kararlardır. İstanbul'un işgaline neden olmuştur.

* Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin Açılması (23 Nisan 1920): Olağanüstü yetkilere sahip, halk egemenliğini temsil eden yeni Türk devletinin temeli atılmıştır. "Egemenlik kayıtsız şartsız milletindir" ilkesi benimsenmiştir.

* Sevr Antlaşması (10 Ağustos 1920): Osmanlı Devleti'ne imzalatılmaya çalışılan, topraklarını parçalayan ve tam bağımsızlığa aykırı olan ölü doğmuş bir antlaşmadır. TBMM tarafından kabul edilmemiştir.

* Kurtuluş Savaşı Cepheleri:

* Doğu Cephesi: Kazım Karabekir komutasındaki düzenli ordu Ermenilere karşı savaşmıştır (Gümrü, Kars Antlaşmaları).

* Güney Cephesi: Halkın Kuvâ-yi Milliye ile Fransız ve Ermenilere karşı mücadelesi (Maraş, Antep, Urfa savunmaları).

* Batı Cephesi: Düzenli ordunun Yunanlara karşı büyük savaşları (İnönü, Kütahya-Eskişehir, Sakarya, Büyük Taarruz).

* I. İnönü Zaferi (1921): Düzenli ordunun ilk zaferi. Teşkilat-ı Esasiye Kanunu (ilk Anayasa) kabul edildi. İstiklal Marşı kabul edildi.

* Sakarya Meydan Savaşı (1921): "Hattı müdafaa yoktur, sathı müdafaa vardır. O satıh bütün vatandır." sözü bu savaşta söylenmiştir. Mustafa Kemal'e Mareşallik rütbesi ve Gazilik unvanı verilmiştir.

* Büyük Taarruz ve Başkomutanlık Meydan Savaşı (Dumlupınar, 1922): Kurtuluş Savaşı'nın son meydan savaşıdır. Yunan ordusu kesin yenilgiye uğratılmış ve Anadolu'dan atılmıştır.

* Mudanya Ateşkes Antlaşması (11 Ekim 1922): Türk Kurtuluş Savaşı'nın askeri safhasını bitiren, diplomatik zafer. Doğu Trakya, İstanbul ve Boğazlar savaşsız kurtarılmıştır.

* Saltanatın Kaldırılması (1 Kasım 1922): Laikleşme ve ulusal egemenlik yolunda atılan ilk önemli adım. Osmanlı Devleti resmen sona ermiştir.

* Lozan Barış Antlaşması (24 Temmuz 1923): Yeni Türk Devleti'nin uluslararası alanda bağımsızlığını ve varlığını tescilleyen, Misak-ı Milli'yi büyük ölçüde gerçekleştiren çağdaş Türkiye'nin tapu senedidir. Kapitülasyonlar ve Duyunu Umumiye kaldırıldı.

* Cumhuriyetin İlanı (29 Ekim 1923): Devletin yönetim şekli belirlenmiş, rejim sorunu çözülmüştür. Mustafa Kemal ilk Cumhurbaşkanı seçilmiştir.

* Halifeliğin Kaldırılması (3 Mart 1924): Tevhid-i Tedrisat Kanunu (eğitim birliği) ve Şeriye ve Evkaf Vekâletinin kaldırılmasıyla aynı gün gerçekleşti. Laiklik ilkesinin en önemli adımlarından biridir.

* Atatürk İlkeleri (Cumhuriyetçilik, Milliyetçilik, Halkçılık, Laiklik, Devletçilik, İnkılapçılık): Türkiye Cumhuriyeti'nin temel esasları ve yol gösterici nitelikleri. Her ilkenin ayrı bir anlamı ve amacı vardır.

* Şapka ve Kıyafet İnkılabı (1925): Toplumsal alanda yapılan, çağdaşlaşmayı hedefleyen bir inkılaptır.

* Tekke, Zaviye ve Türbelerin Kapatılması (1925): Laikleşme ve akılcılaşma yolunda atılan önemli adımlardan biridir.

* Türk Medeni Kanunu'nun Kabulü (1926): Kadın-erkek eşitliğini sağlayan, aile hukukunu modernleştiren ve laikliği pekiştiren bir inkılaptır. (İsviçre Medeni Kanunu'ndan çevrildi).

* Harf İnkılabı (1928): Okuryazarlık oranını artırmayı ve Batı dünyasıyla iletişimi kolaylaştırmayı amaçlayan kültürel bir inkılaptır (Arap alfabesinden Latin alfabesine geçiş).

* Mustafa Kemal Atatürk'ün Ölümü (10 Kasım 1938): Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucusu ve ilk Cumhurbaşkanı, ebediyete intikal etmiştir.