💼 İFLAS HUKUKU: Borçtan Kurtuluş mu, Mal Varlığının Tasfiyesi mi?

📅 Yayın Tarihi: 23 Haziran 2025
✍️ Hazırlayan: HukukCemiyeti.com | Akademik Seri
🎓 Anahtar Kavramlar: Konkordato, aciz, tasfiye, alacaklı hakları, iflas kararı

📚 GİRİŞ: Borçluluk Hâlinden Toplumsal Düzenlemeye

İflas hukuku, sadece borçlunun değil, aynı zamanda alacaklının da hukukunu koruyan ve ekonomik düzenin devamını hedefleyen bir özel hukuk dalıdır. Türk Hukuk Sisteminde 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu, 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu ve ilgili yargı kararları bu alanın ana kaynaklarını oluşturur.

🧭 İFLAS HUKUKUNUN AMACI NEDİR?

🔍 İflas hukukunun temel amacı:

• Borçlunun malvarlığının adil biçimde tasfiye edilmesi,

• Tüm alacaklılara eşit mesafede davranılması,

• Ekonomik hayatta güvenin korunması,

• Borçlunun “yeniden başlama” hakkının tanınmasıdır.

🧑‍⚖️ KİMLER İFLAS EDER?

İflas, herkes için söz konusu değildir.
🔐 İflasa tabi borçlular şunlardır:

1. TACİRLER (TTK anlamında)

2. Ticaret şirketleri (A.Ş., Ltd. vb.)

3. Bazı özel meslek mensupları (banka, sigorta şirketi gibi özel yasa ile düzenlenen işletmeler)

🛑 Gerçek kişi ama tacir olmayan kişiler (örneğin sade vatandaşlar) iflas edemez, onlar için haciz yolu işletilir.

🏛️ İFLASIN BAŞLATILMASI: Kim, Nasıl Başvurur?

İflas, iki şekilde başlar:

1. Takipli İflas (Alacaklı İstemiyle)

📌 Alacaklı, borçlu hakkında ilamsız takip başlatır.
📌 Ödeme emrine rağmen borç ödenmezse, iflas davası açılır.

2. Doğrudan İflas (Borçlunun Talebiyle)

📌 Borçlu, mali durumunun çöktüğünü beyan ederek kendi iflasını isteyebilir.
📌 Bu durum “dürüst borçlu” açısından önemli bir kendini koruma aracıdır.

📑 İFLAS KARARI ve SONUÇLARI

İflas kararı, ticaret mahkemesi tarafından verilir ve şu sonuçları doğurur:

✔️ Borçlunun malvarlığı üzerindeki tasarruf yetkisi sona erer
✔️ İflas masası oluşur

Elbette! İşte makalenin devamı, daha teknik, akademik ve uygulamaya dönük bölümlerle zenginleştirilmiş hali:

⚠️ UYGULAMADA İFLAS SÜRECİNDE KARŞILAŞILAN SORUNLAR

1. İflasın kötüye kullanımı

Borçlunun mal kaçırmak amacıyla iflas istemesi, hileli iflas kapsamında değerlendirilebilir.
📌 Bu durumda savcılık devreye girer; TCK m.161 kapsamında hapis cezası gündeme gelebilir.

2. İflas masasındaki malvarlığının yetersizliği

Bazı durumlarda borçlunun iflas masasında hiç malvarlığı olmaz. Bu durumda mahkeme “masaya giren mal yokluğu” nedeniyle takipsizlik kararı verebilir.

3. Geç bildirim yapan alacaklılar

İflas ilanından sonra belirlenen süre içinde bildirimde bulunmayan alacaklılar, sıra cetveline dahil edilemez.
Bu nedenle dikkatli ve süreye bağlı hareket edilmelidir.

📕 DOKTRİNSEL YAKLAŞIMLAR

🔹 Koruyucu İflas Teorisi

Borçlunun yeniden ticari hayata kazandırılması amacıyla iflasın bir “koruma aracı” olduğu ileri sürülür.
Bu görüş, Anglo-Amerikan hukuk sistemiyle uyumludur ve konkordato kurumuna yakındır.

🔹 Ceza ve Caydırıcılık Teorisi

Bazı hukukçular, iflası bir tür “ekonomik ceza” olarak görür.
Borçlunun bilerek yaptığı ekonomik başarısızlıkların alacaklıya zarar vermesi halinde, iflasın aynı zamanda caydırıcı bir işlevi olduğu savunulur.

🧮 İSTATİSTİKSEL BAKIŞ

📊 Türkiye'de 2024 yılı itibariyle iflas başvurularında artış gözlemlenmiştir. Özellikle:

• KOBİ’ler arasında %18’lik bir artış

• Konkordato başvurularında %30’a yakın yükseliş

• En çok iflas başvurusu yapılan sektörler: inşaat, tekstil, gıda ve ulaştırma

Bu veriler, ekonomik kırılganlıkların iflas hukukunu ne kadar etkilediğini ortaya koymaktadır.

👨‍⚖️ YARGITAY KARARLARINDAN ÖRNEKLER

🔍 Yargıtay 23. Hukuk Dairesi 2019/1328 E., 2020/2345 K.

“Borçlunun iflasına karar verilebilmesi için, borcun varlığı, ticari nitelik ve ödememe kastının ispatı gerekir. Sadece takipte borç ödenmemesi yeterli değildir.”

🔍 Yargıtay 11. HD 2022/987 E., 2023/1541 K.

“İflas istemi kötü niyetli yapılmışsa, borçlu lehine tazminata hükmedilir.”

📚 ULUSLARARASI BOYUT

🌐 Avrupa Birliği’nde “iflas hukuku harmonizasyonu” çalışmaları, iflas sürecinde sınır ötesi alacaklıların da korunmasını hedeflemektedir.

📌 AB’nin 2015 tarihli “İflas ve Yeniden Yapılandırma Direktifi”, Türk hukukunu da etkilemiştir. Konkordato sistemimizdeki yenilikler bu etkileşimin ürünüdür.

🧠 AKADEMİK KAYNAKLAR (Seçme)

1. Prof. Dr. Ejder Yılmaz, İcra ve İflas Hukuku Dersleri, Yetkin Yay.

2. Prof. Dr. Murat Atalı, İflas Hukuku’nda Sıra Cetveli, Seçkin Yay.

3. Dr. Öğr. Üyesi Hande Karakurt, İflasın İptali Davaları, On İki Levha Yay.

4. Prof. Dr. Baki Kuru, İcra ve İflas Hukuku, 10. Baskı

🎯 SON SÖZ: Ekonomik Gerçeklik, Hukuki Disiplinle Dengelenmelidir

İflas Hukuku, yalnızca bir borç kapanı değil; alacaklıyı koruyan, borçluyu yeniden yapılandıran ve piyasayı düzenleyen hayati bir hukuk alanıdır.
Ekonomik zorluklar karşısında panik değil; hukuki bilgi, zamanında müdahale ve şeffaflık gereklidir.

📣 HukukCemiyeti.com olarak, yalnızca hakların değil, sorumlulukların da farkında olan bir hukuk anlayışını savunuyoruz.

⚖️ “Hukuk, yalnızca hakkı değil; borcu da bilir.”