ETİK KURULU ve ETİK İLKELER – DETAYLI DERS NOTU

I. ETİK KAVRAMI

1.1. Etik Nedir?

• Etik (ahlak felsefesi), bireylerin ve toplumların doğru, iyi ve adil olanı belirlemesiyle ilgilenen felsefi bir disiplindir.

• Etik, bireyin vicdanı ile toplumun beklentileri arasında denge kurmayı amaçlar.

• Davranışları ahlaki açıdan doğruluk, adalet ve sorumluluk gibi kriterlere göre değerlendirir.

1.2. Etik ile Ahlak Arasındaki Fark

II. MESLEK ETİĞİ ve KAMU ETİĞİ

2.1. Meslek Etiği

• Her meslek grubunun kendi içinde uyması gereken etik kurallar vardır.

• Doktor, öğretmen, mühendis, hukukçu gibi mesleklerde etik kuralların ihlali toplumu doğrudan etkileyebilir.

2.2. Kamu Etiği

• Kamu görevlilerinin görevlerini yürütürken tarafsız, dürüst, adil, hesap verebilir ve saydam bir şekilde davranmalarını öngörür.

• Kamu hizmetinin güvenilirliğini artırmak kamu etiğinin temel amacıdır.

III. ETİK İLKELER (KAMU GÖREVLİLERİ İÇİN)

2005 tarihli Kamu Görevlileri Etik Davranış İlkeleri Yönetmeliği’nde belirlenen temel ilkeler:

3.1. Dürüstlük ve Doğruluk

• Yalansız, hilesiz, çıkar gözetmeyen davranış esas alınır.

3.2. Tarafsızlık

• Dini, etnik, siyasi görüş ayrımı yapmaksızın herkese eşit davranılmalıdır.

3.3. Saydamlık (Şeffaflık)

• Kurum faaliyetlerinin ve karar süreçlerinin kamuoyuna açık olması gerekir.

3.4. Hesap Verebilirlik

• Görevlinin yaptığı işle ilgili her zaman kamuoyuna ve amirine açıklama yapabilmesi gerekir.

3.5. Kamu Yararı

• Kararlar, toplumun genel çıkarları doğrultusunda alınmalıdır.

3.6. Görev Sadakati

• Kamu hizmeti bilinciyle çalışmak, mevzuata uygun hareket etmek

3.7. Çıkar Çatışmasından Kaçınma

• Kendi çıkarı ile kamu görevi arasında çatışma varsa görevden çekilmek esastır.

IV. ETİK KURULLARI

4.1. Kamu Görevlileri Etik Kurulu (Türkiye)

• Kuruluş Yılı: 2004

• Dayanak: 5176 Sayılı “Kamu Görevlileri Etik Kurulu Kurulması ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun”

4.2. Kurulun Görevleri

• Etik davranış ilkelerini belirlemek

• Etik ihlali şikayetlerini incelemek

• Kamu görevlilerine yönelik etik eğitimi ve rehberlik sağlamak

• Etik kültürünü yaygınlaştırmak

4.3. Kurulun Yetkileri

• İdari ceza veremez, tavsiye niteliğinde kararlar alır.

• Kamuoyunu bilgilendirme ve yönlendirme yapabilir.

• Gerektiğinde kamu kurumlarına düzenleyici öneriler sunar.

V. ETİK İHLALİ DURUMLARI

• Görevini kötüye kullanma

• Rüşvet ve çıkar ilişkisi

• Taraf tutma ve kayırmacılık

• Bilgi saklama

• Kamu malını kişisel çıkarı için kullanma

Şikâyet Süreci:

1. Vatandaş veya kurum etik kurula başvuru yapar.

2. Kurul şikâyeti değerlendirir.

3. Gerekli görülürse ilgili kuruma tavsiye raporu sunar.

4. Süreç şeffaf ve kayıtlı şekilde yürütülür.

VI. ETİK EĞİTİMİNİN ÖNEMİ

• Kamu güvenini artırır.

• Kurum içinde doğru karar alma kültürü oluşturur.

• Yolsuzlukla mücadeleye katkı sağlar.

• Kamu görevlilerinin mesleki kalitesini ve duyarlılığını artırır.

VII. SONUÇ ve GENEL DEĞERLENDİRME

• Etik ilkeler, sadece bir ahlaki tavsiye değil, kamu hizmetinin güvenilirliği ve saygınlığı için zorunludur.

• Etik kurullar, kamu görevlilerinin hesap verebilirliğini artırırken, vatandaşın devlete güvenini korur.

• Her kamu çalışanı, görevini yürütürken etik değerleri içselleştirerek hareket etmelidir.