Eşya Hukuku konusuna ilişkin, sınavlara hazırlıkta ve genel tekrar amacıyla kullanabileceğin hap bilgi formatında kısa ve öz bir ders notu

EŞYA HUKUKU – HAP BİLGİLER DERS NOTU

1. Eşya Kavramı

• Tanım: Hukuken hakimiyet kurulabilen, maddi, sınırlandırılabilir, kişisel olmayan varlıklardır.

• Türleri:

  • Maddi - Gayri Maddi (sadece maddi olanlar eşya sayılır)

  • Taşınır - Taşınmaz

  • Bölünebilir - Bölünemez

  • Basit - Bileşik - Eklenti (teferruat)

2. Aynî Haklar

• Tanım: Eşya üzerinde doğrudan hâkimiyet sağlayan mutlak haklardır.

• Çeşitleri:

  • Mülkiyet

  • Sınırlı aynî haklar: İrtifak, rehin, taşınmaz yükü

3. Mülkiyet Hakkı

• Tanım: Eşya üzerinde kullanma, yararlanma ve tasarruf etme yetkisini veren haktır.

• Türleri:

  • Taşınır mülkiyeti

  • Taşınmaz mülkiyeti

  • Elbirliği (iştirak) ve paylı mülkiyet

4. Mülkiyetin Kazanılması

• Aslen Kazanma: Sahipsiz eşya, işlenme, birleşme, zamanaşımı

• Devren Kazanma: Satım, bağış, miras vb.

Taşınırda zilyetlik devri yeterlidir.
Taşınmazda resmî senet + tescil şarttır. (Tapu kütüğüne)

5. Zilyetlik

• Tanım: Eşyaya fiilen hâkim olan kişidir.

• Türleri:

  • Asli - Türevî zilyetlik

  • Doğrudan - Dolaylı zilyetlik

• Korunması: Hukuki ve fiili saldırılara karşı korunur.

6. Taşınmaz Mülkiyeti

• Kapsam: Arazi, tapu kütüğüne ayrı kaydedilen bağımsız bölümler, sürekli haklar

• Kazanma: Tapuya tescil şarttır. (istisna: mahkeme kararı, kamulaştırma)

7. Sınırlı Aynî Haklar

a. İrtifak Hakları

• Kişisel İrtifak: Üst hakkı, kaynak hakkı, oturma hakkı

• Taşınmaz Lehine İrtifak: Başka bir taşınmazın yararına

b. Rehin Hakları

• Taşınır Rehni: Teslim zorunlu

• Taşınmaz Rehni (ipotek): Tapuya tescil zorunlu

• İpotekli borç senedi – İrat senedi (kambiyo senedi niteliğinde olabilir)

8. Tapu Sicili

• Aleniyet ilkesi: Herkes inceleyebilir.

• Güven ilkesi: Tapu kayıtlarına güvenen iyiniyetli üçüncü kişi korunur.

• Tescil: Taşınmaz üzerinde aynî hak kazanımında kuraldır.

9. Eklenti (Teferruat)

• Asıl eşyaya ekonomik amaçla bağlı ve sürekli birlikte kullanılan unsurdur.

• Tescile gerek yoktur, yazılı anlaşmayla ayrılabilir.

10. Üst Hakkı – Kaynak Hakkı – Geçit Hakkı

• Üst Hakkı: Başkasına ait arsa üzerine yapı yapma hakkı (maks. 99 yıl)

• Kaynak Hakkı: Başkasının arazisindeki su kaynağından yararlanma

• Geçit Hakkı: Ulaşıma elverişsiz taşınmaz lehine komşu taşınmazdan geçiş hakkı

HATIRDA KALMASI GEREKENLER

• Zilyet = Fiilî hâkimiyet,
  Mülkiyet = Hukukî hâkimiyet

• Taşınır = Teslimle,
  Taşınmaz = Tescille kazanılır

• İyiniyet korunur, ancak bilmesi gereken bilgilere karşı koruma yoktur.

• Tapu sicili herkese açıktır, ama güvenliğini devlet sağlar.