DENİZ HUKUKU: Mavi Vatanın Hukuki Çerçevesi

⚓ DENİZ HUKUKU: Mavi Vatanın Hukuki Çerçevesi

🌊 Giriş: Mavi Derinliklerin Ardında Bir Hukuk Dünyası

Denizler sadece gemilerin yüzdüğü, balıkçıların çalıştığı alanlar değildir. Aynı zamanda karmaşık bir hukuk sistemiyle yönetilen, devletler arası ilişkilerin en yoğun yaşandığı uluslararası alanlardır.

Deniz Hukuku, bu büyük mavi alanın egemenlik, güvenlik, ticaret, çevre ve insan hayatı açısından düzenlenmesini sağlar.

📚 1. Deniz Hukukunun Temel Kaynakları

1. 1982 Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi (BMDHS)

   • Türkiye tarafı değildir ama birçok düzenleme teamül hâlini almıştır.

2. Türk Ticaret Kanunu (TTK)

   4. Kitap doğrudan "Deniz Ticareti Hukuku"nu düzenler.

3. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı – Kıyı Emniyeti ve Gemi Sicil Mevzuatı

4. Uluslararası Denizcilik Örgütü (IMO) Kuralları

⚓ 2. Deniz Yetki Alanları (Kıta Sahanlığı, MEB, Karasuları)

Deniz hukukunun en tartışmalı kısmı egemenlik sınırlarıdır.

📌 Karasuları:

• Türkiye’de 6 deniz milidir.

• Devletin tam egemenlik alanıdır.

• 12 mile çıkarılması hakkı vardır ama Yunanistan-Türkiye krizi nedeniyle uygulanmaz.

📌 Münhasır Ekonomik Bölge (MEB):

• Egemenlik değil ekonomik ayrıcalık tanır.

• Enerji arama, balıkçılık, tesis kurma hakkı verir.

• Türkiye’nin Karadeniz ve Doğu Akdeniz'de MEB ilanları Mavi Vatan politikası çerçevesindedir.

📌 Kıta Sahanlığı:

• Kıtanın doğal uzantısı.

• Türkiye 1960’lardan bu yana bu alanda hak iddia ediyor.

⚖️ 3. Deniz Ticaret Hukuku

🚢 Gemi Sicili ve Bayrak Hakkı

• Her gemi bir devlete kayıtlı olmalıdır.

• Türk gemisi, TTK’ya göre "Türk bayrağı taşıma hakkı"na sahiptir.

⚠️ Taşıma Sözleşmeleri ve Sorumluluk

• Taşıyıcının yükü taşıma sırasında uğrayabileceği zarar, gecikme, kayıp gibi durumlarda TTK hükümleri uygulanır.

• Havuz anlaşmaları, kaptan sorumlulukları, deniz sigortaları bu bölümde yer alır.

🌐 4. Uluslararası İlişkiler ve Deniz Yetki Anlaşmazlıkları

📍 Türkiye–Yunanistan Krizi

• 12 mil sorunu, hava sahası, kıta sahanlığı çatışmaları

• Meis Adası çevresindeki deniz yetki alanı tartışması

• Libya ile yapılan Deniz Yetki Anlaşması (2019) uluslararası deniz hukukunda ses getirmiştir

📍 Doğu Akdeniz Enerji Savaşları

• Türkiye, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti ile birlikte doğalgaz arama faaliyetlerini MEB hakkı çerçevesinde sürdürmektedir.

• Yunanistan, GKRY, İsrail ve Mısır ittifaklarıyla karşı karşıya gelinmiştir.

🛟 5. Çevre, Güvenlik ve Arama-Kurtarma (SAR)

🚨 Arama Kurtarma (Search and Rescue - SAR)

• Türkiye'nin sorumluluğunda 2 büyük arama-kurtarma bölgesi vardır.

• SAR faaliyetlerinde can güvenliği önceliklidir.

🛢️ Deniz Kirliliği ve Cezalar

• 2872 sayılı Çevre Kanunu’na göre; denizi kirleten gemilere
  cezai işlem uygulanır.

• Türkiye, MARPOL 73/78 gibi birçok uluslararası çevre sözleşmesine taraftır.

👨‍⚖️ 6. Deniz Hukukunda Güncel Gelişmeler (2025)

1. 2025 Yılı Gemi İnşa ve Tescil Düzenlemeleri

   • Tersanelerde yapılan yeni gemilerin sicil zorunlulukları güncellendi.

2. Deniz Emniyeti Dijital Takip Sistemi (DETSİS) devreye alındı.

   • Limanlara giriş-çıkışlar anlık izleniyor.

3. Deniz sigortaları ve yük sorumluluğu anlaşmaları çevrimiçi hale getirildi.

4. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı, denizcilik şirketlerine yönelik yeni sertifikasyon sistemi getirdi.

📚 Kaynaklar:

• Türk Ticaret Kanunu (4. Kitap)

• 1982 BM Deniz Hukuku Sözleşmesi

• Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı – Denizcilik Genel Müdürlüğü

• 2872 Sayılı Çevre Kanunu

• Türkiye-Libya Deniz Yetki Anlaşması

• IMO Resmî Yayınları

📌 SEO Etiketleri:

#denizhukuku #mavivatan #karasuları #meb #denizsigortası #ttkdenizhukuku #uluslararasıhukuk #hukukcemiyeti