Amerika’nın İran’a Yönelik Saldırıları Savaş Suçu mu?

Amerika’nın İran’a Yönelik Saldırıları Savaş Suçu mu?

✍️ www.hukukcemiyeti.com özel dosya – Haziran 2025

2025 yılında ABD’nin İran’a yönelik düzenlediği son hava saldırısı, uluslararası hukuk açısından yeniden kritik soruları gündeme getirdi:
🔴 Bir devletin başka bir devlete saldırısı hangi şartlarda meşrudur?
🔴 Bu tür eylemler savaş suçu kapsamına girer mi?
🔴 ABD’nin saldırıları hukuken hesap verilebilir mi?

Bu yazıda, güncel gelişmeler ışığında ABD’nin İran’a yönelik saldırılarını uluslararası hukuk, Birleşmiş Milletler Antlaşması ve Roma Statüsü çerçevesinde değerlendireceğiz.

🎯 1. Savaş Suçu Nedir?

Savaş suçu, uluslararası insancıl hukuka aykırı olarak, silahlı çatışmalarda sivillere, esirlere, sağlık görevlilerine, altyapılara yönelik kasıtlı veya orantısız saldırıları ifade eder.

Roma Statüsü’ne göre savaş suçları arasında şunlar sayılır:

• Sivillerin kasıtlı hedef alınması

• Orantısız güç kullanımı

• Savaş dışı kişilere saldırı

• Gereksiz yıkım ve acı verme

• Sivillerin zorla yerinden edilmesi

💣 2. ABD’nin İran’a Yönelik Saldırıları

ABD, 2025 yılında Suriye ve Irak’ta İran’a bağlı milis grupları hedef alırken, İran sınırına yakın bir noktada gerçekleştirdiği bir İHA saldırısıyla dikkat çekti. Saldırıda sivil kayıpların yaşandığı ve İran topraklarının egemenlik hakkının ihlal edildiği ileri sürüldü.

Peki bu saldırı, uluslararası hukuk açısından meşru muydu?

⚖️ 3. Meşru Müdafaa Hakkı Var mı?

Birleşmiş Milletler Antlaşması’nın 51. Maddesi, bir devletin silahlı saldırıya uğraması durumunda meşru müdafaa hakkı tanır. Ancak bu hakkın geçerli sayılması için şu şartların oluşması gerekir:

• Fiili bir saldırı gerçekleşmiş olmalı

• Müdahale orantılı olmalı

• Zamanında ve zorunlu olmalı

ABD’nin İran’a karşı yaptığı saldırılarda çoğu zaman doğrudan bir saldırıya uğramadığı, saldırıların “önleyici” ya da “misilleme” kapsamında olduğu görülmektedir. Oysa uluslararası hukukta önleyici saldırılar meşru müdafaa olarak kabul edilmez.

⚠️ 4. Savaş Suçu Sayılır mı?

Aşağıdaki şartlar oluştuğunda ABD’nin saldırıları savaş suçu kapsamına alınabilir:

• Sivil hedeflerin vurulması

• Askeri olmayan altyapının tahribi

• Orantısız güç kullanımı

• Egemen bir devletin toprak bütünlüğüne saldırı

Ancak sorun şu ki, ABD Uluslararası Ceza Mahkemesi'ne taraf değildir ve mahkemenin yargı yetkisini tanımamaktadır. Bu durum, yaptırım uygulanmasını neredeyse imkânsız hale getirmektedir.

⚖️ 5. Cezasızlık ve Uluslararası Çifte Standart

ABD gibi büyük güçlerin uluslararası hukuktan muaf bir şekilde hareket edebilmesi, hukukun evrenselliğine gölge düşürmektedir. Bu durum hem bölgesel istikrarsızlığı derinleştiriyor, hem de "güçlü olanın hukuku geçerlidir" anlayışını besliyor.

🧭 Sonuç: Sorumluluk Nerede Başlar?

ABD’nin İran’a yönelik saldırıları:

• Uluslararası hukukun temel ilkeleriyle çelişmektedir.

• Savaş suçu olarak değerlendirilebilecek nitelikler taşımaktadır.

• Cezasızlık kültürünü pekiştirmekte ve küresel hukuka olan güveni zedelemektedir.

Hukukun üstünlüğü, sadece zayıflar için değil; güçlü olanlar için de geçerli olmalıdır.

📌 Not: Bu yazı, akademik ve hukuki bilgilendirme amacı taşımaktadır. Herhangi bir tarafı savunmak amacıyla yazılmamıştır.

📚 Kaynaklar: Birleşmiş Milletler Antlaşması, Roma Statüsü, Uluslararası Ceza Mahkemesi kararları ve 2025 güncel gelişmeleri.