Adalet Bakanlığı Yazı İşleri Müdürlüğü Tanımlar Çalışması (2025)

Adalet Bakanlığı Yazı İşleri Müdürlüğü Tanımlar Çalışması (2025)

Aşağıda, Adalet Bakanlığı Yazı İşleri Müdürlüğü’nün görev ve sorumluluklarıyla ilgili temel tanımlar, Hukuk Muhakemeleri Kanunu (HMK), Ceza Muhakemesi Kanunu (CMK), İdari Yargılama Usulü Kanunu (İYUK), Kalem Mevzuatı ve diğer ilgili düzenlemelere dayanılarak sunulmaktadır.

1. Genel Tanımlar

• Yazı İşleri Müdürlüğü: Adli ve idari yargı mahkemelerinde, dava dosyalarının yönetimi, UYAP işlemleri, evrak arşivlenmesi ve idari süreçlerden sorumlu birim.

• Yazı İşleri Müdürü: Mahkeme yazı işlerini yöneten, UYAP’a veri girişi yapan, evrak ve arşiv süreçlerini denetleyen, görevde yükselme sınavıyla atanan memur.

• UYAP: Ulusal Yargı Ağı Bilişim Sistemi; mahkemeler, savcılıklar ve icra dairelerinin elektronik ortamda entegre çalıştığı sistem.

• SEGBİS: Ses ve Görüntü Bilişim Sistemi; duruşma kayıtlarının elektronik ortamda tutulmasını sağlayan sistem.

• Güvenli Elektronik İmza: UYAP’ta belgelerin güvenliğini sağlayan, Yazı İşleri Müdürleri tarafından kullanılan elektronik imza.

• Ön Büro: Dava açma, evrak teslimi ve talep işlemlerinin yapıldığı birim.

• Tevzi Bürosu: Dava ve işlerin mahkemelere dağıtıldığı birim.

• Vatandaş/Kurum Bilgi Sistemi: Vatandaşların ve tüzel kişilerin UYAP üzerinden işlem yapmasını sağlayan sistemler.

2. Hukuk Yargılamasına İlişkin Tanımlar

• Dava Dosyası: Davaya ilişkin tüm evrak, dilekçe ve kararların yer aldığı fiziksel veya elektronik dosya.

• İstinabe: Bir mahkemenin yetki alanı dışındaki işlem için başka bir mahkemeden talepte bulunması.

• Bilirkişi Raporu: Teknik veya özel bilgi gerektiren konularda mahkemeye sunulan rapor.

• Adli Tatil: 20 Temmuz - 31 Ağustos arasında hukuk davalarında sürelerin uzadığı dönem.

• Nispi/Maktu Harç: Dava açılışında ödenen harç türleri; nispi harç dava değerine, maktu harç sabit tutara bağlıdır.

3. Ceza Yargılamasına İlişkin Tanımlar

• Hükmün Tefhimi: Mahkeme kararının duruşmada taraflara okunması.

• Gerekçeli Karar: Mahkeme kararının yazılı ve gerekçeli hali; tebliğe hazırlanır.

• Nitelik Cetveli: Mahkemeye gelen, çıkan ve kalan işleri gösteren aylık cetvel.

• Disiplin Hapsi: Mahkeme kararına uymayanlara uygulanan 4 güne kadar hapis cezası.

• Uzlaştırma: Ceza davalarında tarafların anlaşması için yapılan işlem.

4. İdari Yargıya İlişkin Tanımlar

• İvedi Yargılama: Merkezi sınavlar gibi belirli davalarda hızlı yargılama usulü.

• Gaiplik: Beş yıl boyunca haber alınamayan kişinin mahkemece gaipliğine karar verilmesi.

• İptal Davası: İdari işlemlerin hukuka aykırılığı iddiasıyla açılan dava.

5. Evrak ve Arşiv Yönetimi Tanımları

• Evrak: Mahkemelere sunulan veya mahkemelerden talep edilen belgeler (dilekçe, karar vb.).

• Arşiv: Dava dosyalarının düzenli saklandığı fiziksel veya elektronik ortam.

• Zimmet: Evrakların ilgili birimlere teslim edilmesi işlemi.

• Mühür ve Berat: Mahkeme kararlarının resmiyetini sağlayan araçlar.

6. Personel ve İdari İşler Tanımları

• Görevde Yükselme Sınavı: Yazı İşleri Müdürü atanması için Adalet Bakanlığı’nca düzenlenen sınav.

• Disiplin Amiri: Yazı İşleri Müdürü’nün personel disiplin işlemlerinden sorumlu olduğu sıfat.

• Özlük Dosyası: Personelin izin, derece-kademe ve disiplin bilgilerinin tutulduğu dosya.

• Demirbaş: Yazı İşleri Müdürlüğü’nün kullanımındaki eşyalar.

7. Kanun Yolu ve Diğer Tanımlar

• Kanun Yolu: İstinaf ve temyiz gibi üst mahkemelere başvuru yolları.

• İstinaf: İlk derece mahkemesi kararına karşı Bölge Adliye Mahkemesi’ne başvuru.

• Temyiz: İstinaf kararına karşı Yargıtay veya Danıştay’a başvuru.

• Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğü: Yargı süreçleriyle ilgili istatistiklerin toplandığı birim.

Notlar

• Mevzuat: Tanımlar, HMK, CMK, İYUK, Kalem Mevzuatı ve Adalet Bakanlığı yönetmeliklerinden alınmıştır.

• UYAP Zorunluluğu: Yazı İşleri Müdürlükleri, tüm evrak ve işlemleri UYAP üzerinden yürütür.

• Süreç Yönetimi: Müdürler, evrakların doğru arşivlenmesi, kanun yolu işlemlerinin tamamlanması ve personel yönetiminden sorumludur.

• Güncellik: Çalışma, 2025 itibarıyla Resmî Gazete ve Adalet Bakanlığı kaynaklarına dayanır. Mevzuat değişiklikleri için www.mevzuat.gov.tr kontrol edilmelidir.