5070 Sayılı Elektronik İmza Kanunu – Detaylı Ders Notu

1. Kanunun Amacı ve Kapsamı

5070 sayılı Elektronik İmza Kanunu, elektronik imzanın güvenli, hukuka uygun ve teknik esaslara uygun biçimde kullanımını sağlamak amacıyla 15 Ocak 2004 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Kanun, elektronik imzaların hukuki geçerliliğini düzenler ve elektronik sertifika hizmet sağlayıcılarının faaliyetlerini düzenleyip denetler.

2. Temel Tanımlar

• Elektronik İmza: Elektronik veriye eklenen veya onunla mantıksal bağlantısı bulunan ve kimlik doğrulama amacıyla kullanılan elektronik veridir.

• Güvenli Elektronik İmza:

  1. Münhasıran imza sahibine bağlıdır.

  2. Sadece imza sahibinin tasarrufunda bulunan güvenli elektronik imza oluşturma aracı ile oluşturulur.

  3. İmza sahibinin kimliğinin tespitini sağlar.

  4. İmzalanan veride sonradan herhangi bir değişiklik yapılıp yapılmadığının tespitini sağlar.

• Nitelikli Elektronik Sertifika: Güvenli elektronik imza oluşturmak için kullanılan, belirli bilgileri içeren ve yetkili bir hizmet sağlayıcı tarafından verilen sertifikadır.

• Elektronik Sertifika Hizmet Sağlayıcısı (ESHS): Nitelikli elektronik sertifika ve ilgili hizmetleri sağlayan gerçek veya tüzel kişidir.

3. Elektronik Sertifika Hizmet Sağlayıcılarının Yükümlülükleri

1. Güvenli ürün ve sistemleri kullanmak.

2. Sertifikaların geçerlilik süresini ve kullanım alanlarını belirlemek.

3. Sertifika verdiği kişilerin kimliğini güvenilir şekilde tespit etmek.

4. Sertifika sahibini yazılı olarak bilgilendirmek (sertifikanın kullanımı, uyuşmazlık çözüm yolları vb.).

5. Hizmetlere ilişkin kayıtları, ilgili mevzuata göre belirli bir süre saklamak.

6. Faaliyetin sona ermesi durumunda durumu en az 3 ay önce BTK ve ilgili kişilere bildirmek.

7. Nitelikli sertifikaların iptali ve geri alınması işlemlerini gerçekleştirmek.

4. Sertifika Süreleri ve İptal Hâlleri

• Sertifika Süresi: Nitelikli elektronik sertifikalar belirli bir süre için geçerlidir. Süre sonunda otomatik olarak geçerliliğini yitirir.

• İptal Nedenleri:

  • Sertifika sahibinin talebi.

  • Bilgilerde yanlışlık, sahtelik veya değişiklik.

  • Sertifika sahibinin fiil ehliyetinin sınırlanması, ölümü, gaipliği, iflası.

  • Sertifika sağlayıcının faaliyetinin sona ermesi.

• İptal işlemleri gecikmeden yapılır ve kamuya açık sertifika iptal listesinde yayımlanır.

5. Güvenli Elektronik İmzanın Hukuki Niteliği

Güvenli elektronik imza, elle atılan imza ile aynı hukuki sonucu doğurur. İmzanın inkârı durumunda, güvenli elektronik imza sahibinin yükümlülükleri ve teknik izler doğrultusunda değerlendirme yapılır.

6. Denetim ve Yetkili Kurum

• Yetkili Kurum: Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK)

• BTK, ESHS'lerin faaliyetlerini denetler. Aykırılık tespit edilirse:

  • Bir ayı geçmemek üzere eksikliklerin giderilmesi için süre verilir.

  • Eksiklik giderilmezse faaliyet geçici olarak durdurulur veya tamamen sona erdirilir.

  • Faaliyetin sona ermesi halinde, sertifikaların başka bir hizmet sağlayıcıya devri gerekir.

7. Cezai Hükümler

a) Sahte Sertifika Üretimi ve Kullanımı

• Gerçek ya da tüzel kişiler tarafından sahte sertifika düzenlenmesi, geçerli bir sertifikanın taklit edilmesi veya değiştirilmesi ya da bu tür sahte belgelerin bilerek kullanılması hâlinde:

  • 2 yıldan 5 yıla kadar hapis cezası,

  • 100 günden az olmamak üzere adli para cezası uygulanır.

b) Suçun ESHS Çalışanı Tarafından İşlenmesi

• Yukarıdaki fiiller, elektronik sertifika hizmet sağlayıcısında çalışan kişilerce işlenirse,

  • Verilecek ceza yarı oranında artırılır.

8. Kanunun Uygulanamayacağı Haller

Elektronik imza aşağıdaki işlemlerde geçerli değildir:

• Evlenme işlemleri,

• Veraset ve intikal işlemleri,

• Noterlik işlemleri,

• İcra ve iflas işlemleri,

• Taşınmazların aynına ilişkin işlemler.

9. Teknik ve Hukuki Güvence

Elektronik imza, e-Devlet uygulamaları, UYAP, e-imzalı resmi yazışmalar gibi pek çok alanda kullanılır. Hem kimlik doğrulama hem de işlem güvenliği sağlar.

10. Sonuç

5070 sayılı Kanun, dijital ortamda yapılan işlemlerin güvenliğini sağlamayı ve imza süreçlerini elektronik ortama taşımayı hedefler. Bu kanun kapsamında belirlenen güvenli elektronik imzalar, elle atılan imza ile aynı sonucu doğurur ve hem özel hem kamu işlemlerinde geçerlilik